مرتضی مشفقی - دانش آموخته سطح ۳حوزه علمیه قم

عالمان مشروعه خواه تبریز که در آغاز نهضت موافق با آن بودند، بعدها به خاطر تندروی های اعضای انجمن تبریز به مخالفت با مشروطه پرداختند. مشروعه خواهان که در راس آنها مجتهد تبریزی بوده، از نظر عملی و اقدامات سیاسی و فکری نقش بسزایی را ایفا کردند. این پژوهش به نقش علمای مشروعه خواه تبریز در نهضت تبریز پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی بوده و با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. برای جمع آوری اطلاعات نیز از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در زمینه نقش علمای مشروعه در نهضت مشروطه به رهبری ایدئولوژیک – فکری نهضت، رهبری سیاسی، جدایی علمای مشروعه خواه از صف مشروطه، مراجعت مجتهد، رهبری بسیج گر نهضت مشروطه، و فعالیت سیاسی روحانیون مشروعه خواه تبریز در آستانه استبداد صغیر اشاره شد. با بررسی فعالیت های فکری، سیاسی و اجتماعی علمای مشروعه خواه و باتوجه به جایگاه اجتماعی آنان در شهر تبریز می توان نتیجه گرفت که هم در شروع نهضت مشروطه و هم در حوادث پس از آن علماء و مجتهدین اساسی ترین و محوری ترین نقش را دارا هستند.

مشروطیت، انجمن تبریز، مشروعه خواه.