زهره جعفری - دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیولوژی دام، گروه مهندسی علوم دامی پردیس
سعید زین الدینی - استادیار و عضو هیئت علمی گروه مهندسی علوم دامی پردیس کشاورزی و منابع ط

بره های گوسفند از نظر تغذیه و نگهداری به شدت به مادران خود وابسته هستند و در صورتی که بره ای توسط مادرش پذیرفته نشود، ادامه زندگی او به خطر خواهد افتاد. گوسفندداری صنعتی که بر اساس تعداد زیاد بره ها در هر زایش بنا نهاده شده است، مستلزم توان بیشتر مادر در نگهداری ازبره ها می باشد. کیفیت بروز رفتار مادرانه با میزان زنده مانی بره ها همبستگی دارد. عوامل متعددی در بروز رفتار مادرانه موثر هستند که در این تحقیقبه مهم ترین آن ها اشاره شده است. عوامل ژنتیکی، نژاد میش و بره، تغذیه میش، وضعیت فیزیولوژیکی و نقش هورمون ها، جنسیت بره، یک قلو یادوقلو بودن بره ها، تجربه های قبلی میش و نقش حواس در شکل گیری رفتار مادرانه از جمله عوامل تاثیرگذار بر این صفت هستند. جهت مقایسهمیش های مختلف در مورد این صفت از معیاری به نام امتیاز رفتار مادرانه استفاده می شود که در شرایط استاندارد، با توجه به چگونگیعکس العمل هر میش در مقابل بره اش، امتیازی به او نسبت داده خواهدشد. عوامل ژنتیکی از جمله مهم ترین عوامل تاثیر گذار روی رفتار مادرانهاست و وراثت پذیری برخی از عکس العمل های مادر نسبت به بره اش، براورد شده است. از آنجایی که نژادهای مختلف، از نظر برخی از جنبه های فیزیولوژیکی و غلظت هورمون ها با یکدیگر تفاوت هایی دارند، بنابرین بدیهی است که از نظر بروز رفتار مادرانه نیز بین آن ها اختلافاتی وجودداشته باشد. تغذیه ضعیف مادر در دوران آبستنی نیز موجب تغییراتی در عملکرد بره و مادر پس از زایش خواهد شد. رفتار میش نسبت به بره های نرو ماده متفاوت است و به نظر می رسد که میش به بره های ماده توجه بیشتری می کند. نگهداری از بره های دوقلو مستلزم توانایی بالای میش است، چرا که توجه مادر بین دو بره تقسیم می شود. رفتار مادرانه در هر زایش نسبت به زایش قبل بهبود خواهد یافت. هرچند عملکرد مادر در زایش اول نماینده ی عملکرد او در زایش های بعدی است. حواس گوناگون در شکل گیری رفتار مادرانه و ادامه ی آن نقش دارند. به نظر می رسد حس بویایی مهم ترین نقش را در این میان ایفا کند. به کار گیری سیستم مدیریتی مناسب و حذف میش هایی که در پرورش نوزاد خود موفق نیستند، موجبپیشرفت رفتار مادرانه خواهد شد که این کار علاوه بر افزایش زنده مانی بره ها، همچنین باعث صرفه جویی در هزینه های کارگری می شود

رفتار مادرانه، مدریت آسان، گوسفند