شکوفه مرادی - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
محمدرضا ساریخانی* - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
علی بهشتی آل آقا - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
سید سیامک علوی کیا - گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
عادل ریحانی تبار - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
روح ا... شریفی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی ، کرمانشاه، ایران

هیدروکربن های نفتی در خاک می توانند ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک را تحت تاثیر قراردهند. در این مطالعه نمونه خاک ها از منطقه نفت شهر استان کرمانشاه تهیه شدند که به مدت طولانی تحت آلودگی نفتی بوده اند. ۱۲۰ نمونه خاک از عمق ۱۵-۰ سانتی متری با سه سطح آلودگی کم (L)، متوسط (M) و شدید (H) جمع آوری و ویژگی های فیزیکوشیمیایی این خاک ها اندازه گیری شد. سپس شمارش باکتری ها در محیط کشت های NA و CFMM انجام و همبستگی مثبت و معنی داری بین جمعیت میکروبی و غلظت نفت مشاهده شد. میانگین درصد نفت اندازه گیری شده به روش سوکسله، به ترتیب ۰۳/۴، ۹۵/۹ و ۵۰/۲۲ درصد برای سطوح L، M و H بود. با افزایش غلظت نفت در نمونه های خاک فعالیت آنزیم های فسفاتاز اسیدی و قلیایی، افزایش یافت. در همه نمونه ها، فعالیت آنزیم های فسفاتاز اسیدی از فسفاتاز قلیایی کمتر بود. بیشترین فعالیت آنزیم های فسفاتاز اسیدی و قلیایی به ترتیب با مقادیر ۷۸/۴۵ و ۹۰/۸۴ (gPNP.g-۱.h-۱µ) درخاک با سطح آلودگی بالا به دست آمد. آنالیز رگرسیون نشان داد که درصد نفت، درصد شن و EC با ضریب تبیین ۷۱/۰ متغیرهای موثر بر فعالیت آنزیم های فسفاتاز اسیدی و همچنین درصد نفت و شن نیز با ضریب تبیین ۴۳/۰ متغیرهای موثر بر فعالیت آنزیم های فسفاتاز قلیایی بودند. آنالیز PCA  نیز انجام شد و نتایج نشان داد که دو مولفه اول ۶۸ درصد واریانس بین نمونه ها را توجیه کردند. براساس نتایج مشاهده شد که آلودگی نفتی طبیعی و طولانی مدت، با گذشت زمان منجر به سازگاری جوامع میکروبی مقاوم به آلودگی شده و تعداد این میکروارگانیسم ها و فعالیت آنزیم فسفاتاز افزایش یافته است.

CFMM, خاک, فعالیت آنزیمی, هیدروکربن