جمانه مطرودزاده - Dept of Psychology, Behbahan Branch, Islamic Azad University, Behbahan, Iran
لیلا بخشی سورشجانی - Dept of Psychology, Behbahan Branch, Islamic Azad University, Behbahan, Iran

مقدمه: اوتیسم به عنوان یک اختلال عصبی رشدی مطرح است. کودکان مبتلا به اوتیسم با نقص کیفی در ارتباطات و تعاملات اجتماعی و رفتارهای تکراری و محدود شناخته می شوند. این کودکان در توجه مشترک نارسایی دارند. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه آموزش توجه مشترک بر توانش های عصب روان شناختی و انعطاف پذیری ذهنی کودکان مبتلا به اوتیسم با کنش وری بالا در شهرستان آبادان بود. مواد و روش­ها: این پژوهش به صورت طرح نیمه تجربی با پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل برای ۳۰ کودک مبتلا به اختلال اوتیسم با کنش وری بالا در دو مرکز فرشتگان و نواندیش شهرستان آبادان، در سال ۱۴۰۰ انجام شد. نمونهگیری به شیوه در دسترس انجام شد و نمونه ها به شیوه بلوک های تصادفی متوازن در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برنامه آموزش توجه مشترک بر روی گروه آزمایش اجرا گردید. داده ها با استفاده از آزمون های سنجش دامنه اوتیسم (اهلر و گیلبرگ، ۱۹۹۳)، عصب روان شناختی (کانرز، ۲۰۰۴) و دسته بندی کارت های ویسکانسین (گرنت و برگ، ۱۹۴۸) جمع آوری و با استفاده از آزمون کوواریانس چندمتغیره و در سطح معنی داری ۰۵/۰ به کمک نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته­های پژوهش: در گروه آزمایش، میانگین (انحراف معیار) توانش­های عصب روان­شناختی از (۹۳/۰) ۸۲/۷ در پیش­آزمون به (۸۴/۰) ۲۶/۶ در پس آزمون کاهش یافت (P<۰.۰۰۱). در گروه آزمایش، میانگین (انحراف معیار) انعطاف پذیری شناختی از (۰۰/۱) ۰۰/۷ در پیش­آزمون به (۷۰/۰) ۲۲/۶ در پس­آزمون کاهش پیدا کرد (P<۰.۰۰۱). بحث و نتیجه گیری: با توجه به اثربخش بودن برنامه آموزش توجه مشترک در بهبود توانش­های عصب روان­شناختی و انعطاف­پذیری ذهنی، اجرای این برنامه برای بهبود وضعیت کودکان، به ویژه کودکان مبتلا به اوتیسم با کنش وری بالا، به مشاوران و روان­شناسان پیش­دبستانی توصیه می­گردد.

Joint attention training, Autism disorder, Neuropsychological abilities, Cognitive flexibility, آموزش توجه مشترک, اختلال اوتیسم, توانش های عصب روان شناختی, انعطاف پذیری ذهنی