محمد ملازاده محلی - PhD Student in Medical Parasitology, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran and Toxoplasmosis Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
سید رضا غیاثی - Assistant Professor, Department of Clinical Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, Garmsar branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran
سید علی شریعت زاده - Toxoplasmosis Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran and PhD in Medical Parasitology, School of Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
مریم حاتمی نژاد - Toxoplasmosis Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran and PhD in Medical Parasitology, School of Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
شیرزاد غلامی - Toxoplasmosis Research Center, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran and Professor, Department of Parasitology, School of Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

سابقه و هدف: انگل های کرمی روده ای سگ، خصوصا انگل های زئونوز از مشکلات بهداشتی و اقتصادی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران محسوب می شوند. توکسوکارا کنیس از جمله انگل های کرمی زئونوز می باشد که آسیب جدی به سلامت فرد وارد می کند. با توجه به ارتباط نزدیکی که امروزه انسان با سگ ها دارد، بررسی انگل های کرمی در این حیوانات ضرورت دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی شیوع انگل های کرمی روده ای در سگ های ولگرد شهری و خانگی با دو روش تغییر یافته رسوبی و شناور سازی، در بخش مرکزی استان مازندران انجام پذیرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی– مقطعی، که در طی سال ۱۴۰۰ در سه منطقه استان مازندران (ساری، قائم شهر و بابلسر) انجام گرفت نمونه مدفوع ۱۱۰ عدد سگ (۷۸ سگ ولگرد و ۳۲ سگ خانگی) از نظر آلودگی انگل های کرمی روده ای با روش های تغلیظ تغییر یافته (شناور سازی و رسوبی) مورد بررسی قرار گرفتند. جهت نمونه گیری در ظروف نمونه به مقدار ۴ سی سی فرمالین ۱۰ درصد اضافه شد. ۵۰ تا ۱۰۰ گرم نمونه مدفوع با استفاده از اپلیکاتور جمع آوری و در ظروف کدگذاری شده ریخته شد. از سگ های ولگرد نمونه مدفوع مستقیما از رکتوم حیوان گرفته شد. برای سگ های خانگی تعدادی ظرف حاوی مواد نگهدارنده (فرمالین ۱۰ درصد) و نامگذاری شده در اختیار درمانگاه ها و صاحبان سگ قرار داده شد و پس از جمع آوری نمونه به آزمایشگاه انگل شناسی ارسال شد. در روش شناور سازی و رسوبی به میزان کافی نمونه مدفوع در لوله آزمایش ریخته می شود سپس به میزان ۷ سی سی سرم فیزیولوژی به آن اضافه شد. محلول به دست آمده با دور rpm ۱۰۰۰ به مدت ۵-۳ دقیقه سانتریفیوژ، سپس مایع بالایی رسوب جدا شده و به آن به میزان ۷ سی سی محلول سولفات روی اشباع اضافه و مجدد با دور rpm ۱۰۰۰ به مدت ۲ دقیقه سانتریفیوژ شد. رسوب حاصل با میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی X۱۰ و X۴۰ برای شناسایی آلودگی انگل بررسی شدند. در خصوص سگ های خانگی (صاحبدار) پرسشنامه ای برای ارزیابی جنسیت و سن سگ های خانگی (براساس شکل و رنگ دندان ها و فرمول دندانی)، محل زندگی و شهر، برنامه کرم زدایی و آگاهی در مورد بیماری زئونوز انگلی روده سگ تنظیم شد. این پروژه در دانشگاه علوم پزشکی مازندران با تاییدیه کمیته اخلاق کار با حیوانات با شماره IR.MAZUMS.REC.۱۴۰۰.۵۲۸ انجام شد. یافته ها: نتایج آزمایشات بر روی ۱۱۰ نمونه نشان داد، ۴۴(۴۰ درصد) نمونه آلودگی انگلی داشتند و ۶۶ (۶۰ درصد) نمونه فاقد آلودگی کرمی بودند. نمونه های آلوده حاوی تخم انگل هایی نظیر کرم های قلاب دار، توکسوکارا، تنیا و دیپیلیدیوم بودند. درمطالعه حاضر توزیع آلودگی به انگل های کرمی در مناطق سه گانه نمونه گیری، تفاوت قابل توجهی در فراوانی سگ های آلوده در مناطق بررسی شده نشان نداد، و این مسئله را می توان با مطالعات اختصاصی تر در زمینه اپیدمیولوژی انگل و بررسی تعداد بیش تر مناطق هرچه بهتر و کامل تر تعیین کرد. استنتاج: براساس یافته های حاصل از تحقیق حاضر می توان نتیجه گیری نمودکه سگ های ولگرد نقش کلیدی را در انتقال آلودگی نسبت به سگ های خانگی ایفا می کنند. سگ های ولگرد شهری با توجه به این که بعد از درمان رهاسازی می شوند خطر بالقوه برای سلامت عمومی محسوب می شوند. جمع آوری این حیوانات نقش به سزایی در کنترل و مهار عفونت های انگلی قابل انتقال به انسان دارد.

intestinal parasites, prevalence, modified sediment method, stray dog, domestic dog, Mazandaran province, انگل های روده ای, شیوع, روش رسوبی تغییریافته, سگ ولگرد, سگ خانگی, استان مازندران