سمیرا هاتفی - پژوهشکده علوم شناختی
امین ارکان - دانشگاه خوارزمی
محمود حیدری - دانشگاه شهید بهشتی

هدف از پژوهش حاضر، بررسی ویژگی ها روان سنجی سیاهه گرایش به تفکر انتقادی (CTDI) بین یک نمونه بهنجار از دانشجویان ایرانی بود. پژوهش حاضر از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های جامع شهر تهران (دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه تهران و دانشگاه شاهد) بود که از این بین ۳۳۰ نفر (۱۷۵ زن، ۱۵۵ مرد) از دانشجویان با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در ابتدا پرسشنامه به روش ترجمه مضاعف ترجمه شد و توسط متخصصان تایید شد. برای بررسی روایی سازه ی پرسشنامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به روش تجزیه به مولفه های اصلی و نیز روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) استفاده گردید. برای بررسی روایی همگرا از ضرایب همبستگی آن با آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا (CCTDI) استفاده گردید. همچنین به منظور بررسی پایایی این پرسشنامه از روش های بازآزمایی پس از دو هفته (۴۰ N=) و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی و چرخش واریماکس برای تعیین روایی سازه نشان داد که این سیاهه از سه عامل خلاقیت، پختگی و تعهد اشباع شده است. در روش همسانی درونی، آلفای کرونباخ برای هر کدام از خرده مقیاس ها مورد محاسبه قرار گرفت که نتایج برای خرده مقیاس خلاقیت (۶۱/۰ r=)، پختگی (۳۸/۰ r=) و تعهد (۸۱/۰r= ) را نشان داد که نشان دهنده همبستگی خرده مقیاس ها با هم و با کل مقیاس است (۷۵/۰ r=). در بررسی روایی همگرا با اجرای سیاهه گرایش به تفکر انتقادی و آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا، همبستگی نمره کلی مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا با عامل خلاقیت سیاهه معنادار نبود اما با عامل های تعهد و پختگی معنادار شد. نتایج حاصل از بررسی پایایی این مقیاس نیز ضریب همبستگی درونی برای عامل های خلاقیت (۵۶/۰) پختگی (۳۷/۰) و تعهد (۶۸/۰) نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، می توان از سیاهه گرایش به تفکر انتقادی در جهت دستیابی به اهداف پژوهشی و آموزشی در جامعه ایرانی استفاده کرد.

Key words: Dispositions to Critical Thinking, Psychometric properties, factor analysis, Standardization, کلیدواژه ها: گرایش به تفکر انتقادی, مشخصات روان سنجی, تحلیل عاملی, هنجاریابی