حبیب حاجی پور - Dept. of Persian Language and Literature, Farhangian University, Shahid Bahonar Campus, Birjand, Iran.

زمینه: حمید مصدق از جمله شاعران شاخص معاصر، در منظومه «تا رهایی» به موضوعات گوناگون اخلاقی اشاره کرده است. او با در نظر گرفتن کنش­های گفتاری متنوع، این بن­مایه ­ها را تبیین کرده و بر درک و بینش مخاطبان، تاثیر گذاشته است. جان سرل در زمره زبان­شناسان مشهوری قرار دارد که درباره کنش­های گفتاری توضیحاتی ارائه داده و برای آن انواعی در نظر گرفته است. در مقاله حاضر با استناد به منابع کتابخانه­ای و روش توصیفی- تحلیلی، ظرفیت­های اخلاقی و تعلیمی اشعار مندرج در منظومه «تا رهایی» با عنایت به مبانی نظریه کنش­های گفتاری از جان سرل، بررسی و کاویده شده است. نتیجه­ گیری: شاعر در کنش اظهاری به آموزه­های اخلاقی همچون: «ستم­ستیزی؛ اتحاد و همدلی؛ امید به زندگی و مایوس نشدن در بدترین شرایط» اشاره کرده است. در ارتباط با کنش ترغیبی، مجموعه ­ای از بایدهای اخلاقی (عدم انفعال در برابر ظالمان؛ خودباوری) و نبایدهای اخلاقی (غم خوردن و گریه کردن در برابر ظالمان؛ غرور و خودبینی) برای مخاطبان تبیین شده است. کنش های عاطفی هم، بیانگر این مهم است که در صورت نفوذ وسوسه در آدمی، او محکوم به غم و اندوه است. همچنین، نبود پیوندهای عمیق انسانی در روزگار معاصر، دغدغه اخلاقی شاعر است. بررسی کنش تعهدی در اشعار مصدق نشان می­دهد که او با استفاده از عناصر ایدئولوژیک و دینی، خود را متعهد به ظلم ­ستیزی کرده است.

Hamid Mosaddegh, To liberation, Ethics, John Searle, Speech acts, حمید مصدق, منظومه تا رهایی, اخلاق, جان سرل, کنش های گفتاری