اشکان سعیدی ابواسحاقی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی جامعه شناسی واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی ،دهاقان،ایران
اصغر محمدی - استادیار گروه جامعه شناسی واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی ، دهاقان،ایران(نویسنده مسئول)

امروزه رسانه های اجتماعی نقش مهمی در تحکیم روابط اجتماعی و وحدت نمادین جامعه داشته و به یک نوع سبک زندگی در بین جوانان تبدیل شده است. گسترش و نفوذ شبکه های اجتماعی بر پایه نظریه های کلمن، پاتنام، فوکویاما و بوردیو، تغییرات زیادی را در رفتار و ذهنیت مردم بوجود آورده است.پژوهش حاضر که باهدف بررسی ارتباط بین سواد رسانه ای و ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی دانش آموزان شهر لردگان می باشد، از نظر نوع هدف یک بررسی کاربردی، ازنظر وسعت پهنانگر، ازنظر دامنه خرد و ازنظر زمانی یک بررسی مقطعی است. روش تحقیق در این پژوهش روش پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه و جامعه آماری پژوهش حاضر، تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر لردگان می باشد که تعداد آن ها در حدود ۶۰۰۰ هزار نفر می باشد و ۳۷۶ نفر از آن ها بر اساس فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. برای آزمون فرضیه های تحقیق از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون، تی تست مستقل و رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین میزان کل سواد رسانه ای (۳۵/۰) و شاخص های آن یعنی ارزشیابی اطلاعات رسانه ها (۳۰/۰)، استفاده هدفمند از رسانه ها (۳۴/۰)، ترکیب اطلاعات (۴۰/۰)، تبادل اطلاعات (۳۸/۰) و چگونگی استفاده از رسانه ها (۴۳/۰) با سرمایه اجتماعی دانش آموزان ارتباط مثبت، مستقیم و متوسط ارتباط وجود دارد. همچنین بین متغیر جمعیتی جنس (مردان بیشتر از زنان) با سرمایه اجتماعی ارتباط وجود دارد.تحلیل ها نشان داد سواد رسانه ای با ضریب ۲.۹۷ که نزدیک به سطح متوسط است ارتباط مستقیم و معنی داری با سرمایه اجتماعی دارد.نظریه غالب در این پژوهش : کلمن از سواد رسانه ای افراد به عنوان یکی از عوامل اشاعه ی سرمایه اجتماعی یاد می کند. او معتقد است که سواد رسانه ای، ابزار شناسایی، استمرار و ترویج، حفظ یا انتقال سرمایه های اجتماعی هستند. ظهور رسانه های جمعی و گسترش عظیم آن سبب کاهش ابهام در اجتماع شده است. مک کوایل معتقد است پیدا کردن بینش راجع به اوضاع واحوال دیگران، همدلی اجتماعی، همذات پنداری با دیگران و کسب احساس تعلق، یافتن مبنایی برای گفتگو، تعامل اجتماعی، پر کردن جای یک همراه واقعی در زندگی، کمک به اجرای نقش های اجتماعی و توانا ساختن فرد به ایجاد پیوند با خانواده، دوستان و جامعه، از خدماتی است که رسانه ها ارائه می دهند و از طریق پیدا کردن سواد رسانه ای می توانند همبستگی اجتماعی را تحکیم بخشند (مک کوایل، ۱۳۸۲: ۱۱۲).

سواد رسانه ای، سرمایه اجتماعی، دانش آموزان، رسانه، اطلاعات