الهام السادات بنی هاشمی - کارشناس ارشد آزمایشگاه مرکز آموزش علمی کاربردی میرزا کوچک خان گیلان
حسین خارا - دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان،
ذبیح اله پژند - انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری رشت
محمد رهاننده - مرکز آموزش علمی کاربردی میرزا کوچک خان گیلان رشت

در این پژوهش اثر سمیت حاد آمونیاک برای بچه تاسماهی ایرانی و ازون برون با میانگین وزنی 1تا 3 گرمی در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. آزمایشات در 3 تیمار وسه تکرار و با تعداد 11 قطعه ماهی با روش آب ساکن به مدت 61 ساعت اجرا شد. هر گروه از ماهی ها در معرض غلظت های مختلفی از آمونیاک کل که به ترتیب برای بچه تاسماهی ایرانی 0و5و7و9/5و13/2و18و24 میلی گرم در لیتر و برای ازون برون 0و5و6/23و7/76 و9/66و12/04و15میلی گرم در لیتر می باشد، قرار گرفتند. ابتدا میزان LC50 آمونیاک در زمانهای 2 48 32 و 61 ساعت به دست آمد که برای بچه تاسماهی ایرانی به ترتیب 120113311131 ،601211 103311 و برای ازون برون به ترتیب ،311431 ،112111 ،110121 101343 میلی گرم در لیتر آمونیاک کل محاسبه گردید. پس از استخراج مقادیرLC50 یک سطح پایینlowکه 24 % غلظتLC50 و یک سطح بالاHigh که 34 % غلظت LC50 بوده را انتخاب و آزمایش مجدد با 1 تیمار و 3 تکرار انجام پذیرفت که برای بچه تاسماهی ایرانی دامنه غلظتهای این ماده 3/114،1/462 و4/778میلی گرم در لیتر و برای ازون برون دامنه غلظتهای این ماده 1/508 و3/017 و4/526 میلی گرم در لیتر آمونیاک کل بود. سپس ضایعات احتمالی میکروسکوپی و هیستوپاتولوژیک بافت آبشش این دو گونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان دارد که در آبشش پس از قرار گیری در مجاورت با آمونیاک پدیده هایی نظیر پرخونی،هیپرپلازی،چسبندگی لاملای ثانویه،تورم لاملای اولیه،خونریزی و نکروز سلولی مشاهده شد. بطور کلی شدت موارد آسیبی از تیمار 1 به سمت تیمار 3 بیشتربود بطوریکه در مقایسه بین دو گونه ماهی خاویاری عوارض اشاره شده در ازون برون نسبت به تاسماهی ایرانی کمتر بوده است.

تاسماهی ایرانی ، ازون برون، آمونیاک، آسیب شناسی،غلظت کشندگی