عطیه عسگری - استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران.

فناوری نوین اطاعات و ارتباطات در حال ورود به اجتماعات انسانی است. همواره شهرها از پیامدهای نامطلوب رنج میبرند. ازاینرو نهادها و شیوه های مدیریت و حاکمیت قدیمی با جهان پیچیده و به سرعت در حال تغییر در جامعه اطاعاتی در تضاد هستند. بسیار دور از ذهن به نظر میرسد که بتوان با اتکا به شیوه های گذشته، طراحی، برنامه ریزی و مدیریت شهرها را انجام داد، ازاین رو مهمترین راهکار برای حل مشکات شهری در عصر جدید، انتخاب رویکرد شهر هوشمند است که با هدف به کارگیری فناوری های نوین در عرصه های مختلف محیط شهری پا به عرصه جهانی گذاشته است و میتوان اذعان داشت که تاثیرات حاصل از آن در همه ابعاد شهری جلوه گر است. شهرها به طور ذاتی با چالش های پیچیده و گسترده ای که به هم مرتبط اند، مواجه هستند. در این میان رشد شتابان شهرها متناسب با ظرفیت گسترش زیرساخت هایشان نیست و فشار فزایندهای به زیرساخت های شهری تحمیل میکند. بعبارتی فراتر از ظرفیت ها و قابلیت های آنها است. هدف کلی این پژوهش تبیین ضرورتها و الزامات شهر برای هوشمند شدن در ابعاد مختلف و همچنین ارائه راهبردها واقدامات مقتضی برای حرکت به سمت شهر هوشمند میباشد. در این پژوهش شش مولفه شهر هوشمند (اقتصاد، مردم، حکمرانی، محیط زیست، حرکت و زندگی هوشمند) در قالب ۴۲ شاخص از منظر ذهن شهروندان تهرانی در شهر تهران بررسی و رتبه بندی میگردد؛ لذا ابتدا تعداد ۳۸۹ پرسشنامه حاوی سوالاتی جهت دریافت نظر شهروندان تهرانی در مورد شهر هوشمند تهران توسط آنها تکمیل شده و سپس با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و به کارگیری نرم افزار Spss و آزمون فریدمن، تجزیه وتحلیل و رتبه بندی شاخص ها انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که کلیه ضرورت هایی که در دنیا شهرها را به سمت رهیافت های هوشمند سوق داده است در تهران نیز مصداق دارد؛ به طور کلی رتبه های ۱ تا ۶ مربوط به مولفه های اقتصاد و زندگی هوشمند بوده که بیانگر این واقعیت است که مسائل اقتصادی و معیشتی مردم و نیز چالش های مربوط به کیفیت زندگی باعث شده تا اولویت های اصلی هوشمندسازی شهر تهران از نگاه شهروندان بر این دو شاخص متمرکز شود. بنابراین به نظر میرسد که لزوم توجه برنامه ریزان و مدیران شهری به ظهور همه ابعاد هوشمندسازی باید در اولویت قرار گیرد.

شاخصهای شهر هوشمند، شهروندان، هوشمندسازی، شهر تهران.