محسن زارع پور - Department of Agriculture, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran.
مسلم عبدی پور - Kohgiluyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gachsaran, Iran
محمد مهدی رحیمی - Department of Agriculture, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran.
عبدالصمد کلیدری - Department of Agriculture, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran.

به منظور بررسی اثر باکتری های محرک رشد و اسید سالیسیلیک در شرایط تنش خشکی بر گیاه بومادران، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طی دو سال (۱۳۹۸ و ۱۳۹۹) در یک مزرعه آزمایشی در شهرستان باشت از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد اجرا شد. تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در دو سطح تنش خشکی و عدم تنش خشکی و فاکتورهای فرعی شامل محلول پاشی با اسید سالیسیلیک در دو سطح شاهد (محلول پاشی با آب مقطر) و محلول پاشی با اسید سالیسیلیک (۴۰۰ میلی گرم در لیتر) و استفاده از باکتری های محرک رشد در چهار سطح شاهد (عدم تلقیح با باکتری)، تلقیح با باکتری سودوموناس، تلقیح با باکتری ازتوباکتر و تلقیح با هر دو باکتری به ترتیب به پلات های اصلی و فرعی اختصاص داده شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب دو ساله نشان داد اثر سال، تنش خشکی، باکتری، اسید سالیسیلیک و برهمکنش اثر تنش خشکی × اسید سالیسیلیک × باکتری بر صفات ارتفاع بوته، عملکرد ساقه، وزن هزار دانه، عملکرد گل، عملکرد بیولوژیک و محتوای اسانس معنی دار بود. میانگین عملکرد گل در سال اول ۴۵/۷۳۱ کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به سال دوم اختلاف معنی داری داشت. بیشترین ارتفاع بوته (۹۴/۶۵ سانتی متر) در تیمار کاربرد ازتوباکتر و اسید سالیسیلیک در شرایط آبیاری به‎دست آمد. این در حالی است که در هر دو شرایط عدم تنش و تنش خشکی بیشترین وزن هزار دانه (۲۹/۰ و ۲۳/۰ گرم)، عملکرد گل (۱۳۸۹ و ۴۹۲ کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (۸۶۳۴ و ۴۱۰۶ کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (۰۹/۱۶ و ۹۹/۱۱ درصد)، محتوای اسانس (۴۱/۱ و ۸۰/۰ درصد) و عملکرد اسانس (۷۷/۱ و ۵۴/۱۹ کیلوگرم در هکتار) در تیمار کاربرد همزمان دو باکتری و اسید سالیسیلیک به دست آمد که با سایر تیمارها تفاوت معنی داری نشان داد. نتایج این آزمایش نشان داد اگرچه تنش خشکی موجب کاهش معنی دار تمام صفات بویژه عملکرد گل، محتوای و عملکرد اسانس شد، کاربرد باکتری های محرک رشد و یا اسید سالیسیلیک بویژه در تیمار کاربرد همزمان دو باکتری و اسید سالیسیلیک باعث کاهش قابل توجه خسارت تنش خشکی بر عملکرد گل، محتوای و عملکرد اسانس در مقایسه با شاهد شد.

Salicylic acid, Plant growth-promoting rhizobacteria, Essential oil content, Flower yield, Harvest index, اسید سالیسیلیک, باکتری های محرک رشد, محتوای اسانس, عملکرد گل, شاخص برداشت