الهام امیریان فارسانی - دانش آموخته دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
مسعود غلامعلی لواسانی - دانشیارگروه روانشناسی تربیتی و مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
حسین کشاورز افشار - استادیار گروه روانشناسی تربیتی و مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی واقعیت درمانی بر سرمایه روان شناختی و احساس تنهایی نوجوانان در خانواده های تک والدی انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری بود. جامعه پژوهش حاضر نوجوانان دختر تک والد ۱۶تا ۱۸ سال که در سال ۱۴۰۰-۱۴۰۱ در مدارس شهرستان فارسان مشغول تحصیلند، تشکیل دادند. با استفاده از نمونه گیری در دسترس از مدارس این شهرستان، یک مدرسه انتخاب شد. سپس از ۳۱ نفر دانش آموز تک والد، ۲۰ نفر بر اساس ملاک های ورود به پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ۱۰ نفری قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسشنامه سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران (۲۰۰۷) و پرسشنامه احساس تنهایی راسل و همکاران (۱۹۸۰)، بود که توسط نوجوانان در سه مرحله تکمیل شد. آموزش واقعیت درمانی در هشت جلسه یک و نیم ساعتی برای گروه آزمایش برگزار شد اما گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. داده های بدست آمده با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های بدست آمده حاکی از آن بود که آموزش واقعیت درمانی بر افزایش سرمایه روان شناختی و مولفه خودکارآمدی، امیدواری و خوش بینی آن و همچنینی کاهش احساس تنهایی موثر بوده واین تاثیر تا مرحله پیگیری پایدار مانده است. از نتایج پژوهش حاضر می توان جهت یاری رساندن به نوجوانان تک والدی در راستای افزایش سرمایه روانشناختی و کاهش احساس تنهایی آنها استفاده کرد.

واقعیت درمانی, سرمایه روان شناختی, احساس تنهایی, تک والد