محمد ناجم حصاری - دانش آموخته کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد
علی محمدیان - دکترای تخصصی، استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه بزرگمهر قائنات.

از مهم ترین اصول لفظی، «اصاله­الحقیقه» است و کاربرد آن، در جایی است که معنای حقیقی و مجازی  لفظ معلوم و مشخص باشد،  اما مراد متکلم معین و معلوم نیست؛در این صورت گفته می شود: اصل بر معنای حقیقی بوده و اراده معنای مجازی نیازمند دلیل می­باشد. نظر به اهمیت استنباط دقیق احکام شرعی، پژوهش حاضر با نگاه مسئله­محورانهو با مراجعه به منابع کتابخانه­ای، موارد به کارگیری اصل مزبور را در آثار فقهای امامیه در باب حج مورد بررسی قرار داده است. از جمله اهداف این پژوهش گردآوری منبعی منسجم و جامع است که به صورت تحلیلی و استدلالی بحث مذکور را در باب حج مورد بررسی قرار دهد و ثمرات احتمالی مترتب بر هر بحث را بیان کند.یافته­های تحقیق حاکی از آن است که فقها در جایی که امکان اجرای اصاله­الحقیقه وجود داشته است، پس از ذکر معنای حقیقی و مجازی، با ذکر دلیل به تبیین نظریه مختار خویش پرداخته­اند که حسب تتبع جستار حاضر این امر در ذیل پنج مبحث و عنوان فقهی صورت گرفته که نوشتار پیش خواهد کوشید به تبیین و تحلیل این مواضع بپردازد.

کتاب الحج, اصول لفظیه, اصاله الحقیقه, معنای مجازی