حمید موذنی بیستگانی - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق

مطابق اجماع فقها وجوب حج، مشروط به بلوغ است؛ بنابراین: اولا: حجه الاسلام بر صبی واجب نیست. ثانیا: اگر او را حج دهند با وجود صحت و مشروعیت حجش، مجزی از حجهالاسلام نخواهد بود. مستند اصلی هر دو فرع، نصوص خاصه است؛ برخی فقها پیش از بیان نصوص، به اجماع و برخی به اصل عملی تمسک جسته اند که هر دو، جای تامل دارند. تنها دلیلی که تعارض بدوی با نصوص خاصه این باب دارد خبر ابان بن تغلب است که بر حج صبی، اطلاق حجهالاسلام نموده است که البته اطلاق مزبور، مجازی و به علاقه مشاکله است. درباره فرع دوم، یعنی عدم اجزای حج صبی از حجه الاسلام، برخی مقتضای قاعده اولیه را اجزا و برخی عدم اجزا می دانند که نظر به اتفاق نظر پیرامون مقتضای قاعده ثانویه و نصوص خاصه، ثمره­ای بر اختلاف نظر پیرامون مقتضای قاعده اولیه مترتب نخواهد شد. با توجه به مبتلابه بودن این مبحث و نیز فقدان نگارش های مستقل پژوهشی در این زمینه، بحث و بررسی پیرامون ادله و مفاد آنها ضروری به نظر رسید. از این رو در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی به نگارش در آمده کاوشی مستوفی پیرامون مستندات و استدلالات فقها صورت گرفته است.

عدم وجوب حج صبی, عدم اجزاء حج صبی, فقه استدلالی, فقه الحج