علامه سیدجعفر مرتضی عاملی
مترجم محمدمهدی رضایی

امام علی پس از تمام کردن غائله جمل، ماندن در بصره را به مصلحت ندانست و به کوفه رفت. اینکه امام از همان آغاز قصد عراق داشت یا پس از شنیدن اخبار شام و تحرکات معاویه در کوفه ماندگار شد، چندان معلوم نیست. به هر روی، رفتن امام به کوفه، نوعی هجرت برای حفظ دین از دست پیمان شکنان و همچنین ستمگرانی چون معاویه به شمار می آمد. این انتخاب از ابعاد مختلف حائز اهمیت بود. بسیاری از مسلمانان و از آن میان اصحاب پیامبر۹، از مدینه به کوفه آمده بودند و افزون بر این، اوضاع و امکانات و استعدادهای نهفته در این مناطق، مقایسه شدنی با حجاز و مدینه نبود. به همین دلیل، اولین انتخاب شورشیان هم عراق بود که چون به کوفه راه نبردند، وارد بصره شدند. امام۷ فقط با در نظر گرفتن جوانب استراتژیک و نظامی، کوفه را مرکز خلافتش برگزید و توجه دقیق به بیانات امام۷ قبل از این ماجرا و همچنین درنظرآوردن اوضاع و واقعیتهای آن عصر، این امر را مسلم میکند که انتقال پایتخت، هرگز کاری بالبداهه و بیتدبیر نبوده است. کلیدواژهها: امام علی۷، کوفه، بصره، ناکثین، جنگ جمل.