محمد جمالو - بزرگراه خلیج فارس، حرم امام خمینی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، خوابگاه برادران، محمد جمالو
سید محمود سادات - استادیار گروه تاریخ پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی؛ تهران، ایران،
محسن سراج - استادیار گروه تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

جهاد سازندگی از نهادهایی بود که به فرمان رهبر انقلاب اسلامی تشکیل شد. هرچند ماهیت و فلسفه وجودی این نهاد، محرومیت زدایی از روستاها بود اما با شروع جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران، حضور و فعالیت در جنگ تحمیلی را نیز در برنامه های خود قرار داد. با در نظر داشتن اقدامات جهاد در امر محرومیت زدایی از روستاها و اعتماد مردمی به این نهاد، عملکرد جهاد در قالب فعالیت های سیاسی، اجتماعی و نظامی سبب پیشبرد موثر جنگ و مسائل مربوط به آن شد. پرسش اصلی پژوهش عبارت است: عملکرد جهاد سازندگی در جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران چگونه ارزیابی می­شود؟ نتایج پژوهش نشان می دهد: با مشارکت مردم و حمایت های مردمی، جهاد سازندگی در طول ۸ سال جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران توانست از یک سو در پشت جبهه به امور تدارکات و پشتیبانی بپردازد و از سوی دیگر در خط مقدم جبهه نیز فعالیت رزمی-مهندسی داشته باشد. همچنین با وقوع خرابی های ناشی از جنگ و ضرورت بازسازی روستاهای مناطق جنگ، جهاد سازندگی با دارا بودن پشتوانه محرومیت زدایی موثر در سال های نخست پس از انقلاب اسلامی، مسئولیت این امر را عهده دار شد و در بازسازی مناطق جنگ زده عملکرد مثبتی به همراه داشت. این پژوهش با روش تاریخی و شیوه توصیفی تحلیلی و با کمک از اسناد و مدارک آرشیوی و مصاحبه با کنشگران و شاهدان عینی و نیز بهره بردن از منابع کتابخانه ای انجام گرفته است.

جنگ تحمیلی, جهاد سازندگی, پشتیبانی جنگ, بازسازی مناطق جنگ زده