محبوبه رجب نسب - دانش آموخته کارشناسی ارشد زیست گیاهی دانشگاه ارومیه
سمیرا سلیمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد خاک شناسی دانشگاه گیلان
نصیبه رضوان طلب - دانشجوی دکترای دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

یکی از مواردی که می توان با استفاده از آن از هدر رفت نیتروژن کودهای شیمیایی نیتروژن دار جلو گیری کرد زئولیت است. زئولیت ها گروهی ازآلمینوسیلیکانهای کریستالی هستند که اساس ساختمان آنها را یک شبکه سه بعدی اکسیژن دار تشکیل می دهد. اتم های سیلسیوم و آلومینیوم در حوزه هایچهاروجهی حاصل از اکسیژن قرار دارند. زئولیت ها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند. کلینوپتیلولایت از معروف ترین انواع زئولیت هایطبیعی می باشد و فراوان ترین نوع زئولیت در ایران محسوب می شود. از لحاظ فراوانی پس از کانی آهن در مقام دوم قرار دارد ترکیب آن به صورت2H O.5SiO .AlO .NaK است که دارای سدیم ، پتاسیم اکسید آلومینیوم ، اکسید سیلکون و آب می باشد. کلینوپتیلولایت در سیستمهای بسته هیدرولوژیکی مانند دریاچه های نمکی و قلیایی بسیار شایع است، وقتی آب با درجه بالایی از شوری و قلیالیت برسد در اثر واکنش با اجزاء با بعضی ازاجزاء کانی های آتشفشانی موجود در رسوبات آن مثل شیشه ها خاک های معدنی، آپال، فلدسپار، کوارتز می تواند تولید زئولیت کند. مزایای استفاده اززئولیت در کشاورزی بهبود کمی و کیفی محصولات کشاورزی شامل: بهتر و مطلوب کردن گیاهان و ایجاد طراوت و شادابی گیاه ،کاهش تعداد دفعاتآبدهی در سطح کلان به وسیله جذب آب و کاهش هدر رفتن رطوبت،، بالا بردن جذب فسفات در خاکهای شنی و ماسه ای ، کاهش شستشوی نیتروژن خاک در اثر آبیاری و باران ،تهویه خاک و تأمین اکسیژن می باشد .زئولیت با فراهم کردن یونهای پتاسیم ، کلسیم و منیزیم و کمک به پاک سازی خاک از عناصر سمی و سنگین، تأثیر بسزایی بر روی مواد مغذی مختلف دارد و می تواند به رشد و بهبود کیفیت محصولات و میوه ها اثر بگذارد.افزایش رشد تمامگیاهان نظیر غلات، میوه، سبزیجات و گلها،رشد بهتر ریشه و جلوگیری از سوختگی ریشه گیاه، بالا بردن بهره کود مصرفی را بالابرد. بر این اساس و با بهبود تولید گیاهان زراعی و باغی می تواند در کشاورزی پایدار و از این رو در توسعه پایدار نقشی مهم را ایفا کرد.

کشاورزی پایدار، زئولیت، کلینوپتیلولایت، افزایش عملکرد