احمد شه گلی - استادیار و عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

بر اساس دیدگاه حکمت متعالیه، انسان دارای بدن مثالی است. این بدن از یک طرف برخی از خصوصیات بدن مادی مانند شکل و اندازه را دارد و از طرف دیگر فاقد خصوصیاتی مانند قوه و استعداد است؛ ازاین جهت بدن برزخی نامیده می شود. در آموزه های دینی به وجود «بدن برزخی» اشاره شده است. در دیدگاه رایج، بدن مثالی در فلسفه همان بدن برزخی در دین است. این تطبیق اگرچه فی الجمله صحیح است و این دو دارای خصوصیات مشترکی هستند، اما تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند. یکی از این تفاوت ها، تفاوت در قوه و استعداد است. بر اساس مبانی فلسفی رایج، بدن مثالی مانند موجودات مجرد فاقد قوه، استعداد و لوازم مربوط به آنهاست. اما در آموزه های دینی، شواهدی بر وجود برخی خصوصیات در عالم برزخ (به عنوان موطن بدن برزخی) یافت می شود که این خصوصیات مستلزم وجود قوه، استعداد و لوازم آنها در بدن برزخی است. در این مقاله ضمن بررسی این موضوع، شواهد دینی و امکان وجود قوه و استعداد در عالم برزخ و بدن برزخی بیان می شود.

بدن مثالی, بدن برزخی, آموزه های دینی, حکمت متعالیه