عسکری سلیمانی امیری - دانشیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

یکی از عمده ترین مسائل فلسفی، اثبات وجود خداست. طبیعی دانان، متکلمان و فیلسوفان به اثبات خدا اهتمام داشته اند. اما فیلسوفان طراز اولی مانند فارابی، ابن سینا، محقق طوسی و ملاصدرا و اتباع او با تاملات دقیق برهان طبیعی دانان از طریق حرکت، یا متکلمان از طریق حدوث عالم و حتی برهان فیلسوفان از طریق امکان را هر چند معتبر می دانند، اما معتقدند که واقعا هلیه بسیطه وجود خدا را اثبات نمی کنند، مگر بالعرض؛ چرا که این دسته براهین، محدودیت روشی و محدودیت یقین موقت دارند و نیز در احوال ممکن و در وجود نعتی خدا نه وجود نفسی او متوقف می گردند و ضرورت ازلی و در نهایت هلیه بسیطه واجب را اثبات نمی کنند. اما برهان صدیقین این محدودیت های پنج گانه را ندارد. ابن سینا اولین تقریر صدیقین را ارائه کرده که به اعتقاد ملاصدرا حد نصاب صدیقین را ندارد. ملاصدرا برهان دیگری اقامه کرده و نشان داده است که از این برهان علم به وجود خدا از طریق خود خداست. اما علامه طباطبایی تقریر دیگری از برهان صدیقین را ارائه داده که در آن حتی واقعیت به غنی و فقیر تقسیم نمی شود و درعین حال وجود نفسی واجب به ضرورت ازلی اثبات می شود.

برهان خلقی, برهان حرکت, برهان حدوث, برهان امکان, برهان صدیقین, واجب الوجود, ابن سینا, ملاصدرا و علامه طباطبایی