حسن رمضانی - استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی . قم. ایران

دو اصطلاح «قرب فرایض» و «قرب نوافل» از جمله اصطلاحاتی است که در فضای عرفان نظری وضع شده و رواج یافته است. گرچه خاستگاه این دو اصطلاح، حدیثی است قدسی که از مقرب بودن نوافل و فرایض و آثار مترتب بر قرب سخن می گوید و بین فریقین معتبر است و باعنوان «حدیث تردد» از آن یاد می شود، با توجه به تصرفاتی که از سوی عارفان در این واژه ها صورت گرفته، البته با حفظ همان معانی و مفاهیم متعارف، معناهایی ویژه یافته است که در اثنای مقاله با آنها آشنا خواهیم شد

مقام قرب, قرب نوافل, قرب فرایض, جمع بین القربین