نیما منتظرالقائم - دانشجو کارشناسی ارشد ،گروه معماری ، دانشکده معماری و شهرسازی ، واحد علم و فرهنگ، تهران، ایران
حسین کلانتری خلیل آباد - استاد و عضو هیئت علمی ،گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی ،واحد علم و فرهنگ ،تهران ،ایران

تعامل و روابط اجتماعی به معنی ایجاد ارتباط میان افراد است که در نهایت سبب ایجاد تعامل و واکنش بین یکدیگر میگردد ؛ این نوع ارتباط ها برای افرادتعریف شده است . به همین منظور روابط بی معنی در این فرآیند قرار نمی گیرند . البته تعاریف دیگری نیز برای روابط اجتماعی وجود دارد به عنوان نمونه، تعامل اجتماعی و برقراری ارتباط، می تواند یک موضوع کالبدی ، یک نگاه، یک مکالمه و ارتباط بین افراد باشد که خود مستلزم تعر یف رویدادها و فعالیت های متناسب و در نتیجه نقش پذیری مردم در فضا و عضویت آنها در گروه ها و شبکه های اجتماعی است. این تحقیق درصدد پاسخ گویی به این سوال است که چه مولفه های محیطی در زمینه معماری ایرانی اسلامی میتواند سبب ایجاد تعاملات اجتماعی در فضاهای مذهبی گردد ؟ در جهت پاسخ به این پرسش ، این نوشتار در مرحله اول با رویکرد کیفی موضوع تعاملات اجتماعی را از منظر غرب و معماری ایرانی مورد بررسی قرار میدهد در مرحله دوم عوامل و معیار های متعدد تعاملات اجتماعی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در مرحله بعد با بررسی معماری ایرانی - اسلامی و ارتباط این رویکرد با بناهای مذهبی و معیار های مستخرج از تعاملات اجتماعی و تاثیر مولفه های محیطی و نحوه استفاده مناسب از این مولفه ها ؛ تعداد ۳ مسجد با نام های مسجد شیخ عبدالحسن، مسجد – مدرسه مطهری (سپهسالار) مسجد حاج رجبعلی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و در نهایت با توجه به تحلیل ها و پیشنهادات ارائه شده در تاثیر معماری ایرانی اسلامی بر ارتقاء تعاملات اجتماعی در از جمله تقویت حریم ها ، ایجاد فضاهای جمعی بیشتر ، ایجاد حیاط خلوت های متعدد و ... در فضاهای مذهبی پرداخته شده است.

مولفه های محیطی ، معماری ایرانی – اسلامی ، تعاملات اجتماعی ، فضاهای مذهبی