حمیده بهمنش
سکینه آخوند - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن/ مدرس جامعه الزهرا (س)

در مباحث علوم قرآنی و تفسیر شناخت شیوه های نقد و تحلیل روایات توسط مفسران از شاخه های درخور توجه است. تفسیرتسنیم تفسیری اجتهادی و جامع روشهای مختلف تفسیری است. این تفسیر ارزشمند می کوشد تا با استفاده از روایات معصومین] برنامه های قرآن را به متن زندگی انسان ها بیاورد. لذا بر پژوهشگران علوم قرآنی لازم است که آن را مورد بررسی قرار دهند. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی به بررسی «شیوه های نقد و تحلیل روایات تفسیری در تفسیر تسنیم» پرداخته است. نتایج حاصله بیانگر این است که مفسر محترم برای نقد سند روایات بدون توضیح خاص فقط به ضعف سند اشاره داشته و به بحث های رجالی نمی پردازند و با اینکه نسبت به سند برخی روایات نقد دارند اما معتقدند اگر محتوای آن ها محذور عقلی ندارد قابل پذیرش اند. در تفسیر تسنیم اساسا فهم هرگونه مطلبی بر مبنای استدلال های عقلی پایه نهاده شده است. ایشان برای نقد متن از آیات و روایات قطعی و براهین عقلی استفاده کرده و حتی اگر سند مورد تایید باشد ولی متن دارای محذور عقلی باشد مردود می دانند. برای رد متن روایت صرف عدم موافقت آن با قرآن را کافی ندانسته بلکه مخالفت و تعارض آن را مانع پذیرش می دانند. غالبا در مواردی که حدیث را مجعول می دانند یا به هر دلیل آن را نمی پذیرند؛ یا اصلا نقل نمی کنند و یا تنها به فارسی نقل می کنند و گاهی فقط به ذکر منبع یا فقط اسم نویسنده بسنده می کنند و بعضا نام مفسر و کتب روایی را هم نیاورده و به ذکر الفاظی مانند برخی یا بعضی مفسرین اکتفا می کنند.

روایات تفسیری, روایت, نقد سند, نقد متن, عقل