سید مهدی علیزاده موسوی - عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب

احمدرضاخان بریلوی (۱۸۵۶-۱۹۲۱م) بنیانگذار بزرگ ترین مکتب فکری در مذهب حنفی ماتریدی در شبه قاره است. این مکتب که به سبب انتساب به احمدرضا بریلوی مکتب بریلوی نامیده می­شود، گوی سبقت را در شبه قاره (هند، پاکستان و بنگلادش) از نظر تعداد پیروان از سایر رقبا ربوده و دامنه نفوذ آن حتی به افریقا و اروپا رسیده است. مهم ترین ویژگی این مکتب که آن را از رقیب اصلی آن، مکتب دیوبند، جدا می­کند، دیدگاه آن به مقامات و جایگاه پیامبر(ص) و پس از آن اهل بیت: و مقامات صوفیه است.در این پژوهش نگاه بریلویان به جایگاه پیامبر(ص) در مسائلی، مانند خلقت نوری، علم غیب پیامبر(ص) و نظریه حاضر و ناظر، تبیین و سپس به نزاع بریلویان با دیوبندیان در این حوزه اشاره شده است.  با بررسی آموزه های مکتب بریلوی، می توان گفت که مهمترین اختلاف میان مکتب بریلوی و رقیب اصلی آن مکتب دیوبندی، نگاه هر یک به مقامات پیامبر گرامی اسلام است. در حالی که مکتب بریلوی دایره مقامات پیامبر گرامی اسلام(ص) را بسیار وسیع می داند و رویکرد حداکثری دارد، مکتب دیوبند، رویکرد حداقلی دارد. همچنین شخص احمدرضاخان با سرودن اشعار مختلف اوج ارادت خود را به ساحت پیامبر اسلام نشان می­دهد.

بریلوی, مقامات پیامبر(ص), خلقت نوری, علم غیب, حاضر و ناظر