سیده لطیفه حسینی - استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران.
زینب عصمتی - استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء ،تهران، ایران.

همه انسان ها صرف نظر از هر نوع قید، نژاد و تابعیت حق دارند از حداقل امکانات زیستی برخوردار باشند و در برابر خطرات و آسیب های اجتماعی حمایت شوند. حج از جمله مناسک واجب است که مسلمانان برای انجام دادن آن میل و اشتیاق دارند. دولت عربستان به عنوان دولت میزبان ملزم به رعایت و تضمین حقوق همه حاجیان است، حقوق حاجیان در مناسک حج وجوه مختلفی دارد که مهم ترین آنها حق بیمه درمان است؛ زیرا در انجام مناسک حج ممکن است حوادث غیر قابل پیش بینی رخ دهد که در نتیجه آن حاجیان دچار آسیب های بدنی، از کارافتادگی یا حتی منجربه فوت زائر شود؛ در این صورت ضمن از دست رفتن آداب معنوی مناسک، هزینه های گزافی بر زائر خانه خدا تحمیل می شود. به منظور جلوگیری از بروز چنین حوادثی هر چند در وهله اول دولت عربستان ملزم به پیش بینی امکانات بهداشتی و سلامتی برای حاجیان است اما در کنار آن فراهم نمودن امکان استفاده از بیمه درمان از دیگر اقداماتی است که دولت عربستان متعهد به تضمین آن در حین انجام مناسک حج است.در این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که حق بر بیمه درمان به عنوان یکی از مصادیق مهم تامین اجتماعی از حقوق اولیه و مهم حاجیان است که دولت ها، اعم از دولت متبوع و دولت عربستان به عنوان دولت میزبان، باید در اجرای آن پایبند به اصل برابری و توزیع عادلانه باشند؛ با این حال در اجرای آن کاستی ها و موانعی موجود است.

حج, حقوق بشر, بیمه درمان, تامین اجتماعی