پوریا کازرونی - دانشجوی کارشناسی مدیریت بازرگانی دانشگاه ازاد واحد تهران غرب
اسماعیل علاقه مندی شندی - دکتری مدیریت بازاریابی بازرگانی ، دانشکده مدیریت واقتصاد، دانشگاه آزاد تهران غرب، تهران، ایران.

این مقاله به بررسی تاریخچه بازاریابی از گذشته تا به امروز می پردازد .در ابتدا، نگرشها و رویکردهای بازاریابی در گذشته ، از جمله رویکردهای تولیدگرا، محصولگرا و فروشگرا را بررسی می کنیم .سپس ، تحولات مهمی که در دهه های اخیر در بازاریابی رخ داده است ، شامل بازاریابی رابطه مند، بازاریابی دیجیتال و بازاریابی تجربه ای را بررسی می کنیم .در طول تاریخ ، تکنولوژی ها و تغییرات اجتماعی و اقتصادی نقش مهمی در تحول بازاریابی ایفا کردهاند .همچنین ، نیازها و ترجیحات مشتریان نیز تغییر کرده است و بازاریابان باید توانایی سازگاری با این تغییرات را داشته باشند.در آینده، بازاریابی همچنان در مسیر تحول قرار خواهد گرفت .فناوری های نوین مانند هوش مصنوعی ، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی ، اینترنت اشیا و تجربه کاربری هوشمند نقش مهمی در بازاریابی آینده خواهند داشت .همچنین ، تجارت الکترونیک و بازاریابی موبایل به عنوان روندهای مهم بازاریابی در آینده تداوم خواهند یافت .برای موفقیت در بازاریابی آینده، شناخت دقیق از تکنولوژی های نوین ، فهم عمیق از نیازها و ترجیحات مشتریان، خلاقیت در ارائه راهکارها و توانایی پیش بینی و تطبیق با تغییرات بازار ضروری است .تحولات بازاریابی در آینده بستری را برای ایجاد تجربه های فراگیر و شخصی سازی شده برای مشتریان فراهم خواهد کرد .ایجاد ارتباط موثر با مشتریان و ایجاد تجربه های ممتاز و قابل یادگیری برای آنها، از جمله عوامل کلیدی برای موفقیت بازاریابی در آینده خواهند بود.همچنین ، با توجه به تحولات فناوری و تغییرات اجتماعی و اقتصادی ، می توان پیش بینی کرد که بازاریابی در آینده نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت . برخی از پیش بینی های مرتبط با آینده بازاریابی شامل استفاده گسترده از هوش مصنوعی و تکنولوژی های پیشرفته ، تمرکز بر تجربه مشتری ، تغییر در الگوی مصرف و نیازهای مشتریان، و تاثیر روند توسعه پایدار در بازاریابی است . با توجه به رشد روزافزون فناوری ها و تغییرات بازار، تحقق این پیش بینی ها در آینده احتمالا برای صنعت بازاریابی اهمیت بیشتری خواهد داشت .در نهایت ، با توجه به تاریخچه و روند تکامل بازاریابی ، مشخص است که بازاریابی به عنوان یک علم و هنر، همواره تغییر و تحول خواهد کرد و بازاریابان باید با توجه به این تغییرات، برنامه ریزی مناسبی را برای آینده ی تجارت خود انجام دهند و از فرصت های جدیدی که با تحولات مختلف به وجود می آیند، بهرهبرداری کنند

تاریخچه بازاریابی ، تحولات بازاریابی ،، رویکردهای بازاریابی