پژمان ناظری نائینی - دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
مریم قاسمی سیچانی - دانشیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
محسن افشاری - استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
نرگس کشتی آرا - دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، روانشناسی و زبان های خارجی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

همگرایی اجتماعی و ایجاد شرایط مناسب در جهت ایجاد آن، از ضروریات معماری مسکونی است، خصوصا در شرایطی که عمده بناهای مسکونی معماری معاصر، قادر به ایجاد موقعیت­های ممتاز، جهت برقراری تعاملات اجتماعی مناسب نمی ­باشند. به بیان دیگر، این وظیفه در خانه ­ها و مجموعه­ های زیستی شهرهای امروز، حس و حال ویژه خود را ازدست داده اند. در این راستا به نظر می­ رسد خانه­ های تاریخی با بهره­ گیری از مواردی نظیر قابلیت­ های کالبدی خود، شرایط موردنیاز برای برقراری تعاملات اجتماعی را به گونه ای مناسب مهیا می­کرده ­اند. لذا سوال پژوهش حاضر این است که عوامل کالبدی موثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در خانه ­های تاریخی کدم اند؟ و کدام یک از این عوامل در این خصوص موثرترند؟ در این راستا، هدف تحقیق حاضر آن است تا با بررسی تعدادی از خانه­های تاریخی شهر اصفهان، با استفاده از روش تحقیقی داده بنیاد کلاسیک و با بهره­گیری از نظریات افرادی که سابقه زیسته در این خانه­ ها را دارند، عوامل کالبدی موثر بر قابلیت بالای تعاملات اجتماعی در این خانه­ ها را شناسایی کند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که از دیدگاه مصاحبه­شوندگان، عوامل کالبدی خانه ­های تاریخی شهر اصفهان، به شیوه­ های مختلف در ارتقای تعاملات اجتماعی در این خانه­ ها موثرند که همه آن ها در یک نکته با یکدیگر مشترک اند و آن «قابلیت کلی محیط در پاسخ­دهی به نیازهای جسمی و روانی انسان» هست. ضمن آن­که در یک تقسیم ­بندی کلی، این عوامل، در سه دسته بعد قابلیت بصری، بعد قابلیت فعالیتی و بعد قابلیت حسی- ادراکی قابل تقسیم می باشند.

تعاملات اجتماعی, کالبد, خانه های تاریخی اصفهان, تجربه زیسته