پژمان باقری - گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی فسا، فسا، ایران.
امین کیانی - گروه بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی فسا، فسا، ایران.

مقدمه: ضرورت پاسخگو بودن آموزش در جامعه امروز در راستای تحقق رسالت اجتماعی دانشگاه ها بیش از هر زمان دیگریست. هدف از این مطالعه ارزیابی و طراحی سنجه هایی برای ارزیابی یادگیری عملیاتی دانشجویان به صورتی عمومی بوده است. روش کار: این مطالعه یک مطالعه ابزارسازی با رویکرد ترکیبی (متوالی اکتشافی) بود که در سال ۱۴۰۰ در نمونه ای از دانشجویان رشته های مختلف علوم پزشکی انجام گردید. ابتدا با گردآوری داده های کیفی، تحلیل محتوای متون، سنجه های اولیه تدوین و پس از اجرای پایلوت ابزار، ارزیابی پایائی و روایی ابزار و تدوین مدل نهایی به اجرا درآمد. جهت تعیین روایی از روایی صوری، محتوا و سازه و پایایی نیز با روش تنصیف و آلفای کرونباخ بررسی شد. تناسب تحلیل اکتشافی برای شناسایی ساختار با شاخصهای KMO و آزمون بارتلت تعیین گردید.نتایج: ابتدا ۴۲ آیتم در طراحی پرسشنامه تعیین و در فرایند روایی و پایایی تعداد گویه ها به ۳۸ مورد رسید. شاخص های CVI و CVR به ترتیب ۷۹% و ۶۲% به دست آمد. تحلیل عاملی نشان داد ۷ عامل (قدرت حل مساله، احساس شایستگی رشته، دغدغه مندی، مهارت های اجتماعی، آگاهی از کاربرد رشته، مسئولیت پذیری و مهارت در رشته) دارای مقدار ویژه بیش از یک هستند، که ۸۰/۳۰% واریانس، را تبیین می کردند. پایایی ابزار با آلفای کرونباخ ۰/۹۷۶ و مقدار ضریب گاتمن نیز ۰/۹۴۵بدست آمد.نتیجه گیری: یافته ها حاکی از کفایت روایی و پایایی ابزار سنجش یادگیری عملیاتی دانشجویان دارد. لذا می تواند به عنوان یک ابزار معتبر در دانشگاههای علوم پزشکی مورد استفاده قرار گیرد

یادگیری عملیاتی, مطالعه ترکیبی, دانشجویان علوم پزشکی, طراحی ابزار