لیلا عظیم خانی - دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی گیاهی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
سیدمهدی رضوی - استاد تمام فیزیولوژی گیاهی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

بادرنجبویه با نام علمی Melissa officinalis L. گیاهی چند ساله و متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است. این گیاه به دلیل داشتن اسانس در صنایع دارویی، صنایع غذایی و آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوانی دارد. هدف از این پژوهش بررسی ترکیبات اسانس جمعیت شیرازی از بادرنجبویه است. بدین منظورجمع آوری بذر از اطراف شیراز انجام شد سپس اقدام به کشت بذر بادرنجبویه شد و بعد گذشت ۵ ماه که ارتفاع گیاهچه ها به حدود۳۰ سانتی متر (مرحله ۱۲ برگی) رسید، برگ ها از ساقه جدا و در مجاورت هوای آزاد و سایه خشک شد. سپس ۲۰ گرم از برگ های خشک شده آسیاب شد و با استفاده از دستگاه کلونجر اسانس گیاه استخراج و توسط دستگاه GC-MS آنالیز شد. مدت زمان استخراج اسانس ۳/۵ ساعت بود. نتایج به دست آمده نشان می دهد که ترکیبات موجود در اسانس کاریوفیلین اکسید (%۰/۸۵۸)، آلفاکاریوفیلین (%۱/۴۱۸)، کاریوفیلین (%۴/۰۲۶)، گاماکاریوفیلین (%۱/۲۶۴)، ژرانیال استات (%۱/۸۴۸)، سیس سیترال (%۲۹/۱۰۶)، ترانس سیترال (%۲۹/۴۱۴)، سیترونلال (%۲۹/۷۲۲) هستند. نتایج حاصل از این تحقیق از لحاظ تعیین انواع ترکیب های اسانس موجود در گیاه بادرنجبویه با تحقیقات سودره و همکاران و طاهرپور و همکاران مطابقت داشت که سیترال، سیترونلال و نرال را به عنوان اجزاء اصلی مشاهده کردند. تحقیقات ما با تحقیقات سام مختارزاده و همکاران سازگاری نسبی داشت که ژرانیال استات، ژرانیال و نرال مشابه بود و ترکیبات دیگر از جمله آلوارومادندرین و متیل--۵هپتان--۲وان متفاوت بود.

اسانس، بادرنجبویه، رقم شیراز.