نازنین آتش دهقان - دانشجوی کارشناسی آموزش ابتدایی، دانشگاه فرهنگیان، شیراز، ایران
علی شیروانی شیری - گروه آموزشی علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

همگام با گسترش فناوری های اطلاعات و ارتباطات و نفوذ آن در جنبه های مختلف زندگی، تحصیل و حرفه، دستیابی به سواد اطلاعاتی، لازمه و پیشنیاز بقادر جامعهدانش مدار امروز است. درباره این نوع از سواد، منابع فراوانی انتشار یافته که هدف همه آنها، شناساندن مفهوم و محتوای مورد بحث در سواداطلاعاتی و هموارسازی دستیابی به هدف های آن بوده است. هدف این نوشتار، بررسی آثار فارسی موجود در این حوزه از جمله کتاب، پایان نامه، طرح های پژوهشی، همایش ها و مقاله هایی است که در حوزه سواد اطلاعاتی در ایران چاپ و منتشر شده و در پیشبرد این حوزه موثر واقع شده اند. بررسی ها مبین آن است، با گذشت ۱۵ سال از طرح بحث سواد اطلاعاتی در ایران، روندی رو به رشد در انتشار منابع به چشم می خورد. آثار موجود در این حوزه، اعم از کتاب و مقاله، بیشتر تالیفی هستند، اما آثار ترجمه ای نیز ارزشمندند. این حوزه مورد توجه کتابداران، متخصصان تعلیم و تربیت و تا حدودی رایانه قرار گرفته است، لیکن همانند سایر نقاط دنیا، کتابداران طلایه داران این حوزه هستند. در حیطه پژوهش های سواد اطلاعاتی، به طور عمده، بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی افراد مورد توجه بوده است. نبود منابعی در حوزه سواد اطلاعاتی و کتابخانه های عمومی، کاملا آشکار و عمده توجه آثار این حوزه معطوف به کتابخانه های دانشگاهی است. رویکرد عملگرایی به سواد اطلاعاتی نسبت به مبناگرایی و جنبه های زیربنایی مانند تفکر انتقادی و تحلیلی و اهمیت وافر مهارتهای فناوری اطلاعات، نکتهای است که در اکثر منابع انتشار یافته در این حوزه مشهود است. برداشت اشتباه از مفهوم سواد اطلاعاتی و تلقی سواد رایانه ای یا سواد کتابخانه ای و یا رفتار اطلاع یابی به عنوان سواد اطلاعاتی، نکته قابل تاملی است که هنوز با انتشار روزافزون منابع علمی در این حوزه، به چشم می خورد.

سواد اطلاعاتی، کتاب، پایان نامه، طرح های پژوهشی، همایش ها، مقاله ها