مجید حاجی محمدعلی جهرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات
منوچهر خدارحمی - استادیاران دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
علیرضا محمدی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذرکرج
عبداله محمدی

عکس العمل ژنوتیپ های مختلف به شرایط محیطی را اثر متقابل ژنوتیپ و محیط می نامند. بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط به منظور آزاد سازی ارقام پایدار در چندین محیط حائز اهمیت است. در این تحقیق به منظور تعیین پایداری و عکس العمل متفاوت ژنوتیپ های امیدبخش گندم دوروم در اقلیم گرم ایران، 18 ژنوتیپ امیدبخش گندم دوروم در مناطق خرم آباد، اهواز، داراب، دزفول و زابل به همراه رقم کرخه به عنوان شاهد، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD)، در سه تکرار و دو سال زراعی متوالی (1388-1386) کشت و مورد مطالعه قرار گرفتند. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در روش AMMI و تای در سطح احتمال 1% معنی دار بود. در مدل AMMI سه مؤلفه اصلی 42/89% از تغییرات اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه کردند. بر اساس نمودار بای پلات مدل AMMI2 ژنوتیپ های 1، 3، 5، 7، 10، 18 و 14 از کمترین اثر متقابل برخوردار بودند که از بین آن ها ژنوتیپ های 3، 5، 14 و 1 به علت میانگین عملکرد بیشتر از میانگین کل، ژنوتیپ هایی با سازگاری عمومی خوب شناخته شدند.

اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، تجزیه پایداری، مدل AMMI، رگرسیون تای