سعید وحیدفر - دانشجوی دکتری فرهنگ و زبان های باستانی ایرانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، ایران
فرح زاهدی - استادیار فرهنگ و زبان های باستانی ایرانی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تهران، ایران
فاطمه جدلی - استادیار فرهنگ و زبان های باستانی ایرانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

کتولی شرقی­ ترین گویش زبان مازندرانی است که علاوه­ بر تفاوت در برخی واژگان، از نظر ساخت­ های فعلی نیز در پاره­ ای موارد همچون ساخت ماضی استمراری، پیشوند و شناسه­ های افعال ماضی و مضارع  تفاوت هایی با زبان مازندرانی دارد. در پژوهش حاضر، به بررسی ماده ها، شناسه­ ها و ساخت­های فعلی، مصدر، صفت فاعلی و مفعولی و همچنین شکل معلوم و مجهول فعل در گویش کتولی پرداخته شده است. در این گویش، فعل بر پایه دو ماده ماضی و مضارع ساخته می شود. فعل مضارع دارای سه ساخت اخباری، التزامی و مستمر، و فعل ماضی نیز دارای ساخت­های ساده، استمراری، مستمر، نقلی، التزامی و بعید است. همچنین در گویش کتولی، شکل مجهول به­ صورتی که در زبان فارسی وجود دارد، معمول نیست و تمایل گویشوران بیشتر به استفاده از ساختار معلوم است. ویژگی­ های مهم دستگاه فعلی در گویش کتولی که در بررسی­ های زبانی حائز اهمیت است، عبارت­ اند از: نبود زمان ماضی نقلی به سیاق معمول در زبان فارسی و استفاده از ماضی ساده به­ جای آن، عدم استفاده از پیشوند در ساخت فعل مضارع اخباری، استفاده از ماده ماضی kœrd در ساخت ماضی استمراری و برخی ویژگی­های دیگر که در این مقاله به آ­نها پرداخته شده است.

فعل, گویش کتولی, ماده ماضی, ماده مضارع