عباسعلی آهنگر - دانشیار زبان شناسی عمومی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
حسین مغانی - دانش آموخته دکتری تخصصی زبان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

مقاله حاضر تلاش می­کند شیوه نوع بندی جملات امری را در گونه گفتاری فارسی در قالب برنامه کمینه گرا تبیین نماید. از این­رو، با الگوگیری از رویکرد هان و شواگر سازوکار حاکم بر جوازدهی جملات امری در فارسی بررسی می­گردد. چارچوب نظری این پژوهش، نظریه بازبینی مشخصه ها و فرضیه گروه متمم نمای انشقاقی ریتزی (۱۹۹۷) است. ابتدا استدلال می شود که در ساخت های امری بی نشان و نشان دار، حرکت آشکار فعل به هسته گروه منظوری ناممکن است، در ادامه، پیشنهاد می گردد در ساخت های امری بی نشان مثبت، نوع بندی از طریق مطابقه مشخصه [+ امری] فعل با مشخصه [- امری] هسته گروه منظوری، و در ساخت های امری بی نشان منفی، نوع بندی از طریق حرکت مشخصه [+ امری] فعل به هسته گروه منظوری و ابقای مشخصه [+ منفی] بر روی فعل صورت می گیرد. در ساخت های امری نشان دار، ابتدا فعل تحت فرایند پیش گذاری، در هسته گروه نقشی مبتدا یا تاکید فرود می آید و سپس در ساخت مثبت، میان مشخصه [+ امری] فعل با مشخصه [- امری] هسته گروه منظوری مطابقه ایجاد می شود و در ساخت منفی، مشخصه [+ امری] فعل به هسته گروه منظوری حرکت می کند و مشخصه [+ منفی] بر روی فعل باقی می ماند.

برنامه کمینه گرا, نوع بندی, بازبینی مشخصه, جملات امری, پیش گذاری