هویت فرهنگی ایرانی؛ به روایت موزه مردم شناسی

فرهنگ ایرانی، فرهنگی مانا و پایدار است و از عوامل اصلی این ماندگاری، سه ویژگی انعطاف پذیری، تعامل فرهنگی و درنهایت هویت فرهنگی است که به رغم تنوع و تکثر موجود در جامعه­ امروزی به انسجام ملی ایرانیان کمک کرده است. موزه، آیینه ­ای از خودآگاهی یک جامعه و پویایی فرهنگ آن در گذر زمان و عبور از رخدادهای تاریخ است. خصلت آیینگی موزه، با بازتاب فرهنگ و تمدن یک سرزمین در طی زمان همراه است. ازاین رو، برجسته ­ترین موزه های جهان را می­ توان در سرزمین هایی یافت که به علم شناخت فرهنگ و خودآگاهی برآمده از آن بهایی فراوان داده و جایگاه موزه را در آموزش و افزایش خودآگاهی انسان ها درباره تاریخ، تمدن، فرهنگ، هویت و سرزمین خود بسیار مهم می دانند. موزه ­های مردم شناسی در ایران، مکان­ هایی معنادار برای ارایه و نمایش هویت فرهنگی ایران هستند که به صورتی نمادین عمل می­ کنند. مقاله حاضر با اتخاذ روش تاریخ شفاهی و مصاحبه ­های عمیق و تحیل مضمون یافته ­ها تلاش دارد به فهمی از نقش موزه ­های مردم­ شناسی در شکل­ دهی به هویت فرهنگی ایران دست یابد. یافته های به دست آمده در قالب چندین مفهوم عمده مانند (موزه مردم­ شناسی؛ فضایی برای یادآوری فرهنگ ایرانی، موزه­­ مردم ­شناسی؛ تنوع، اصالت و ماندگاری ویژگی ­های فرهنگی ایرانی، موزه­ مردم­ شناسی؛ موزه فرهنگ ایرانی، موزه زندگی ایرانی، موزه مردم ­شناسی؛ نهادی تاریخی- فرهنگی، موزه مردم­ شناسی؛ جریان زندگی، آرایش بافت محور، موزه مردم­شناسی؛ خاطره جمعی ایرانیان، موزه مردم ­شناسی؛ مرکزی برای پژوهش مردم­ شناختی از ایران و موزه مردم­ شناسی؛ تعالی فرهنگی جامعه ایرانی) و یک مضمون اصلی (موزه­ مردم­ شناسی؛ فضایی برای هویت بخشی و شکل­گیری هویت فرهنگی ایران) ارایه شده اند. این مفاهیم نشان می­ دهند که موزه مردم ­شناسی نقشی انکار ناپذیر در نمایش هویت فرهنگی جامعه ایرانی دارد و سبب تولید و بازنمایی هویت ملی، افزایش آگاهی تاریخی، تشدید حس تعلق خاطر قومی و ملی در میان ایرانیان می ­شود.

Keywords:

آگاهی تاریخی , فرهنگ ایرانی , فراموشی , موزه مردم شناسی , هویت فرهنگی