احمد محممدی یلسوئی - گروه تکثیر و پرورش آبزیان، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان
عبدالمجید حاجی مرادلو - گروه تکثیر و پرورش آبزیان، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان
حامد پاک نژاد - گروه تکثیر و پرورش آبزیان، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان
سیدعلی اکبر هدایتی - گروه تولید و بهره برداری آبزیان، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان
رسول قربانی - گروه تولید و بهره برداری آبزیان، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان

غلظت اکسیژن به عنوان یکی از فراسنجه­های فیزیکوشیمیایی آب همواره یکی از عوامل محدود کننده در تولیدات آبزی پروری بوده است. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی تاثیر استفاده از ویتامین E و روی (Zn) بر نرخ سوخت و ساز و برخی از شاخص­های رشد ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در مواجهه با کمبود مزمن اکسیژن بود. برای این منظور، ۴۹۵ قطعه ماهی انگشت قد با میانگین وزنی ۲۳/۱ ± ۳۸/۱۵ گرم به روش کاملا تصادفی انتخاب، و در دو گروه مستقل تقسیم شدند و با جیره­های حاوی مقادیر مختلف ویتامین E و Zn به مدت ۸ هفته تغذیه شدند. غلظت ویتامین E و Zn (E:Zn) برابر ۰:۰، ۶۰:۰، ۰:۲۰، ۶۰:۲۰ mg/kg برای گروه شاهد (C۱-C۴) و ۰:۰، ۶۰:۰، ۰:۲۰، ۶۰:۲۰، ۰:۴۰، ۱۲۰:۰ و ۱۲۰:۴۰ mg/kg جیره برای گروه تیمار (T۱-T۷) بود. تمام شاخص­های فیزیکوشیمیایی آب بجز اکسیژن برای هر دو گروه شاهد و تیمار یکسان بود. غلظت اکسیژن برای گروه شاهد و تیمار به ترتیب ۴۳/۰ ± ۷/۸ و ۳۸/­۰ ± ۱/۴ میلی­گرم در لیتر بود. نرخ سوخت و ساز و فراسنجه­های رشد در پایان دوره ارزیابی شد. تجزیه و تحلیل داده­ها نشان داد که کمبود مزمن اکسیژن منجر به کاهش معنی­دار شاخص­های رشد از قبیل وزن نهایی و درازای بدن شد (۰۵/۰>p). هم­چنین، سطح نرخ سوخت و ساز پایه ماهی و بیشینه نرخ سوخت و ساز ماهی، دامنه یا افق سوخت و ساز هوازی ماهی در شرایط کمبود اکسیژن به شکل معنی­دار کمتر از گروه شاهد بود (۰۵/۰>p). با وجود این، استفاده از مکمل­های خوراکی مورد اشاره در رژیم غذایی ماهی منجر به بهبود معنی­دار شاخص­های مورد مطالعه در گروه تیمار شد (۰۵/۰>p). نتایج مطالعه حاضر نشان داد که استفاده از مکمل­های خوراکی علاوه بر بهبود نرخ سوخت و ساز ماهی در شرایط کمبود مزمن اکسیژن، منجر به افزایش کارایی تغذیه و رشد ماهی در این شرایط می­شود که ارتباط مستقیم با بازده تولید تاسیسات آبزی پروری دارد.

مکمل های خوراکی, ماهیان آب شیرین, استرس اکسیداتیو, نرخ متابولیسم, بازده تولید