فرزاد زربخش - استادیار، گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
سپیده خوشگو - دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

معماری ایرانی که در آن نقوش و معانی مذهبی و فرهنگی نهفته است، عمیقا تحت تاثیر میراث اسلامی و تعالیم اسلامی است. این تاثیرگذاری به ویژه در مفهوم محرمیت و خلوت، که در ساختار فضایی منازل و بناها به چشم می خورد، بسیار بارز است. تفاوت های این اصول در نقاط مختلف ایران با توجه به شرایط آب و هوایی و فرهنگی هر منطقه متفاوت است. به خصوص، در مناطق مرکزی ایران، طراحی داخلی منازل به گونه ای است که حریم خصوصی افراد حفظ شده و کمترین تماس ممکن با فضای بیرون برقرار می شود. این تحقیق با مطالعه و بررسی دو نمونه معماری در شهر رشت، که در منطقه معتدل و مرطوب قرار دارند، به ارزیابی چگونگی پاسخ دهی این خانه ها به نیازهای محرمیت و خلوت پرداخته است. این خانه ها با استفاده از طراحی دو پوسته ای نمای بیرونی، تلاش کرده اند تا دید به داخل اتاق ها را محدود سازند. بررسی ها نشان می دهد که این رویکرد نه تنها در حفظ حریم خصوصی موثر بوده، بلکه به شکلی هنرمندانه با معماری اصیل ایرانی تلفیق یافته است. نتایج این تحقیق که با استفاده از تحلیل های دقیق و تطبیق با دیاگرام های مفهومی ارائه شده اند، فرضیه های اولیه را تایید می کنند. این یافته ها به درک عمیق تری از تعامل بین فرهنگ، آب و هوا و معماری در حفظ معیارهای محرمیت در معماری ایرانی منجر شده اند. این رویکرد نوین و جامع به مطالعه معماری ایرانی امکان می دهد تا دانشمندان و پژوهشگران به فهم بهتری از چگونگی تاثیر فرهنگ و دین بر معماری منطقه ای برسند و درک کنند که چگونه اصول اسلامی در عمل به اجرا درآمده اند

محرمیت و خلوت در معماری، خانه های گیلان، عمارت کلاه فرنگی، خانه میرزا کوچک، خانه آوانسیان