مهدی آقاکریمی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه تهران، آموزگار
سعید عابدی - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه طلوع مهر
مجتبی فلاح تفتی - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه طلوع مهر

هدف این تحقیق بررسی کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی ازنظر مقوله های فعال و غیرفعال است . روش تحقیق این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس روش جمع آوری و گزارش اطلاعات، توصیفی -کتابخانه ای و بر اساس نوع تحلیل ، تحلیل محتوایی است و هدف آن فقط بررسی و توصیف دادههای کتاب (متن ، تصاویر، سوالات) ازنظر میزان فعال یا غیرفعال بودن است . جامعه آماری ، کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی و نمونه آماری درس اول تا چهاردهم این کتاب است . این پژوهش بر اساس روش ویلیام رومی انجامشده است . نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که متن کتاب با ضریب درگیری ۳۴ صدم متنی غیرفعال است اما پرسش ها با ضریب درگیری ۱۳ ۱ زمینه یادگیری پویا را فراهم می کنند. تصاویر نیز با ضریب درگیری ۸۳ صدم فعال هستند. درنهایت ضریب درگیری کل کتاب ۷۶ صدم است که مابین میزان تعیین شده توسط ویلیام رومی (۴,۰؛۵,۱) است و زمینه را برای یادگیری فعال و پویا فراهم می کند. به منظور افزایش اثربخشی فرایند یاددهی -یادگیری و افزایش فعالیت دانش آموزان در کلاس درس، استفاده از روشهای تدریسی که دانش آموز در آن فعال است و نقش بر عهده دارد (مثل روش ایفای نقش ، روش آزمایشگاهی ، پرسش و پاسخ و...) برای بخش هایی از کتاب که ضریب درگیری در آنها پایین است توصیه می شود. همچنین بر اساس یافته های تحقیق مواردی برای افزایش ضریب درگیری متن و پرسش ها و تصاویر توصیه می گردد: ۱: استفاده از تصاویر فعال بیشتر که دانش آموز را به فکر و فعالیت تشویق کند ۲: استفاده از تصاویری که برای فهم ، نیاز به دقت و تجزیه وتحلیل دارد ۳: استفاده از سوالهایی که فراگیر باید از متن کمک بگیرد و شامل حل مسئله است ۴: استفاده از سوالهایی باهدف پیوند مطالب جدید و قدیم ۵: آموزش روشهای آموزش حل مسئله در متن ۶: استفاده از نتایج به دست آمده توسط فراگیر در متن کتاب

کتاب مطالعات اجتماعی چهارم دبستان، تغییر و تحول، بهرهوری ، ضریب درگیری ، روش تحلیل محتوای ویلیام رومی