امین ابوالحسنی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی

امروزه با توجه به رنگارنگی ریشه های معاملات و حجم گسترده آن سیستم جبران خسارت پیش بینی شده در قانون مدنی جوابگو نیست دیگر نباید دغدغه قانونگذار این باشد که آنچه از مشتری ربوده شده به او پس داده شود برای زیان زننده هم باید ضمانت اجرای مدنی درنظر گرفت. این در حالی است که در حقوق کامن لا تلاش شده از حقوق زیاندیده در برابر زیان زننده به نحو معقول و منصفانه ای محافظت گردد. استاپل یک قاعده از قواعد انصاف و ملهم از حقوق کامن لا است. زیاندیده غیر از خسارات قراردادی نمی تواند موقعیت دیگری را برای خود فراهم کند و خسارتی غیر از خسارت قراردادی را مطالبه نماید اما با توسل به قاعده استاپل صرف نظر از اینکه چه میزان خسارت به زیاندیده وارد شده به دلیل عمل فریبنده ای که ضار مرتکب شده به سراغ او می رویم تا خسارتی غیر از خسارت روتین قراردادی از او دریافت کنیم یعنی حالتی مانند مجازات مدنی. ضمانت اجرا در مورد جبران خسارت باید به گونه ای باشد که مردم را منع کند از اینکه یکدیگر را فریب دهند. هدف از انجام این پژوهش بررسی نهاد مشابه استاپل در فقه و حقوق ایران به روش کتابخانه ای است تا دریابیم که معادلی برای این قاعده در سیستم فقهی و حقوقی ایران وجود دارد یا خیر؟ هرچند تاسیسات مشابه ای با این نهاد در فقه و حقوق ایران وجود دارد اما با وجود ارتباطات و شباهت های موجود به جز رای وحدت رویه ۷۳۳ نمی توان آن ها را استاپل دانست.

استاپل، لاضرر، غرور، امنیت معاملی، رای وحدت ۷۳۳