عارف کمرپشتی - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحدبابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران
مهرانه احمدی نسب - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، مرکز بابل، دانشگاه پیام نور، بابل، ایران

ادبیات تعلیمی، یکی از کهن ترین و دل نشین ترین نوع ادبی در جهان است که کم و بیش در ادبیات تمامی ملل سابقهدارد. در این نوع از ادبیات، شاعران و نویسندگان هر قومی، عصاره و چکیده اندیشه های خود را برای آیندگان درقالب های گوناگون به یادگار می گذارند. یکی از این قالب ها در مازندران و خراسان، دوبیتی های عامیانه است که به دلیلسادگی الفاظ و تصویر، به راحتی در دل ها نشسته و اندیشه را سریع منتقل می کند. در این جستار، مولفه چگونه زیستن دردوبیتی های عامیانه مازندران و خراسان به شیوه توصیفی- تحلیلی مورد بازبینی قرار گرفته است. یافته های پژوهش گویای آن است که شاعران عامه در مازندران و خراسان برای بهتر ساختن زندگی نسل های آینده خود، از قالب دوبیتی استفادهکرده اند. آموزه های چگونه زیستن، در جملاتی امری و خبری برای مخاطبان این جستار به تصویر گذاشته شده است. دردوبیتی های عامیانه مازندران، مفاهیمی نظیر؛ اشتباهاتت را بپذیر، در ملاءعام دعوا نکنید، دهن بین نباشید، دلبری اندازه ایدارد، به همدیگر آزار نرسانید و دنیا دوست نباشید، مورد بازبینی قرار گرفته است و در دوبیتی های عامیانه خراسان نیز،مفاهیمی از نوع هزینه های زندگی را مدیریت کنید، معتدل باش، نسبت به هم روی درهم نکشید، با احتیاط قدم بردارید،دین دار و چشم و دل پاک باش، با نمونه دوبیتی هایی به مخاطب نشان داده شده است.

چگونه زیستن، دوبیتی عامیانه، مازندران، خراسان