عباس زمانی - دانشیار گروه علوم و مهندسی شیلات دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه ملایر

ماهیان از جمله جانوران مهرهدار هستند که به دلیل زندگی در محیط های آبی با شرایط زیستی متفاوت، سازگاری های مختلفی را نشان می دهند که این امر منجر به تولید فرآوردههای مختلف با فعالیت های زیستی متنوع در بدن آنها می شود. امروزه در صنعت فرآوری ، از ماهیان محصولات متنوعی تولید می شود که منجر به تولید مواد دورریز می شود. غضروف ماهی بعنوان یکی از این مواد دورریز، حاوی ترکیبات زیست فعال با فعالیت زیستی متنوع می باشد. پروتئوگلیکانها و کلاژن عمده ترکیبات تشکیل دهنده غضروف هستند و ترکیبات زیست فعال مشتق شده از غضروف جانوران، مانند کندروتین سولفات و کلاژن نوع II، دارای فعالیت های زیستی متعددی هستند که در محصولات بهداشتی رایج استفاده می شوند. پیری جمعیت و افزایش بیماری های مزمن افزایش تقاضای بازار برای فرآوردههای غضروفی را بهمراه داشته است . تولید تجاری ترکیبات زیست فعال عمدتا شامل غضروف پستانداران و طیور می شود. با این حال، نگرانی هایی بابت بیماری مشترک بین انسان و دام وجود دارد. بنابراین ، فرآوردههای غضروفی مشتق شده از ماهی و پسماندهای حاصل از فرآوری آن به دلیل سطح بالای ایمنی و سایر فعالیت ها مورد توجه قرار گرفته است . در حال حاضر، غضروف کوسه بعنوان منبع اولیه غضروف دریایی مطرح است ولی به دلیل صید بی رویه ، تعداد کوسه ها در جهان کاهش یافته است . از این رو، تحقیقات به سمت استفاده از سایر منابع آبزی سوق یافته است ؛ بطوریکه تولید پایدار ماهی ، روشهای جدید فرآوری و تقاضای بازار برای استفاده کارآمد از غضروف ماهی در آینده مورد بحث بوده است و می تواند به صنعتی شدن محصولات غضروفی حاصل از ماهی کمک کند. در این بررسی ، مهمترین ترکیبات موجود در غضروف ماهیان و خواص زیستی آنها جهت استفاده آتی در صنایع مختلف بررسی می شود.

غضروف، ماهی ، زیست فعال، کلاژن