الهام ظفرمختاریان - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

نقاط کوانتومی کربن (CQDs) موادی هستند که بدلیل ویژگی های منحصر به فرد آنها، کاربردهای فراوانی در زمینه ها و علوم مختلفدارند. با روشهای متفاوت سنتز این نانومواد از منابع مختلف میتوان نقاط کوانتومی کربن با ویژگی های خاص ایجاد نمود. مهمترینویژگیهای نقاط کوانتومی کربن، زیست سازگاری، غیر سمی بودن و خواص فتولومینانس است. با استفاده از ویژگی تابش فوتون از نقاطکربن میتوان از این نانومواد در حسگرهای نوری و حسگرهای زیستی برای شناسایی و تعیین انواع آنالیت ها استفاده نمود. حسگرهایCQD حساسیت بالایی برای تشخیص آنالیتهای مختلف با غلظت کم دارند و حد تشخیص آنها میتواند در محدوده ی میکرومولار،نانومولار یا پیکومولار باشد. حسگرهای شیمیایی و حسگرهای زیستی مبتنی بر نقاط کوانتومی کربن با مکانیسم های مختلفی از جملهخاموش کردن فلورسانس، روشن شدن فلورسانس، سوئیچ روشن- خاموش برای تشخیص چند آنالیت به طور همزمان، تغییر رنگ فلورسانس،تغییر شدت فلورسانس، انتقال انرژی و انتقال انرژی تشدید فلورسانس کار میکنند. این حسگرها برای تشخیص گونه های مختلف مانندیون های فلزی، بیوتیول ها، ,DNA RNA ، آلاینده های آب، هماتین، ویتامین ها و سایر مواد شیمیایی استفاده میشوند. در این بررسیاشاره ی مختصری به انواع کاربردهای رایج نقاط کوانتومی کربن شده است و به صورت خاص بر روی کاربرد این نقاط کوانتومی در حسگرهاینوری و حسگرهای زیستی تمرکز شده است.

نقاط کوانتومی کربن، حسگر شیمیایی، حسگر زیستی، فتولومینانس، فلورسانس