سمیرا منصوری خامنه - کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی پیام نور گرجستان/تفلیس

خانواده واحدی است جزئی اما اهمیت آن تا آنجاست که در همه جوامع به عنوان اصلی ترین نظام اجتماعی پذیرفته شده است.تاثیر خانواده بر فرزندان بدون مقدمه و با سرعتی شگرف آغاز می شود و به همین دلیل است که ماموریت اصلی فرایند تربیت بهآن مربوط می شود.موثرترین دیدگاهها در مورد خانواده از جانب نظریه های روانکاوی و یادگیری اجتماعی ارائه شده است.نظریه روانکاوی بر اهمیت تجارباولیه در روابط کودک و والدین بر رفتار و نگرش های کودک تاکید دارد و نظریه یادگیری اجتماعیبر اصول یادگیری تاکید بیشتری دارد. با توجه به این نظریه ها می توانیم به نیازهای مختلف انسان اشاره کنیم که از جملهمهمترین آنها نیاز جسمانی و نیاز روانی می باشد. نیازهای جسمانی کودک مانند نیاز به آب، غذا و هوا می باشد که خانوادهمسئول مستقیم آن است. توجه کافی به این بعد از نیازانسان باعث سلامت جسم که مقدمه ای برای شکوفایی جنبه های مختلفرشد است، می شود.از جمله نیازهای ضروری دیگر فرد نیاز روانی است. توجه کافی به این نیاز می تواند زمینه رشد تربیتی وپرورشی کودک را دنبال داشته باشد. بنابراین کلید اصلی برطرف کردن نیاز روانی کودک هم مانند نیاز جسمی او در دست خانوادهمی باشد. عامل کنش های خانوادگی از جمله عواملی است که فرایند تحول روانی هر فرد راتحت تاثیر قرار می دهد. خانواده بهعنوان رکن اساسی تربیت، نقش بسیار مهمی در کمک به رشد و تربیت کودکان ایفا میکند، این امر به ویژه در اولین سالهایزندگی که تجربه های اولیه کودک در حال شکل گرفتن است، از اهمیت شایان توجهی برخوردار است. غالب رفتارهای انسان براساس یادگیری است و اولین و مهمترین پایگاه یادگیری کانون خانواده است. بسیاری از مهارتها در نخستین سالهای زندگیفراگرفته میشوند. در اصل خانه و خانواده پایه های اجتماعی شدن و ساختار شخصیت کودک را بنیان می گذارند. ایفای نقش پدرو مادر به عنوان عامل پرورشی در چارچوب خانواده شرط استقرار شخصیت سالم کودک خواهد بود. از خانه و خانواده است کهمیتوان پیرامون محور روانی کودکان نخستین نصفالنهارهای شخصیت را ترسیم کرد، چرا که ساختن انسان در دوران کودکیبسیار آسانتر از زمان بزرگسالی است. طبع لطیف و زمینه مساعدی که کودک در محیط خانواده دارد، بهترین شرایطی است کهمی توان شایسته ترین بذرهای تربیتی را پرورش داد. حضرت علی (ع) می فرماید: «صفحه دل کودک همچون زمین مستعدی است که هیچ گیاهی در آن نروییده و آماده هر نوع بذرافشانی است.

خانواده،تربیت،کودکان و نوجوانان