افشین توکلی - استادیار دانشگاه زنجان
اعظم زمانی - کارشناس ارشد زراعت
شهاب مداح حسینی - استادیاردانشگاه ولی عصررفسنجان
مجید پوریوسف - استادیار دانشگاه زنجان

این مطالعه به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک دو رقم حساس و مقاوم گندم به صورت یک تحقیق گلخانه ای به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی انجام شد که دو سطح آبیاری معمول (شاهد) و تنش خشکی (قطع آبیاری به مدت 8 روز) به عنوان فاکتور اول و دو رقم الوند (رقم حساس) و آذر 2 (رقم مقاوم) به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. نتایج آزمایش نشان داد که محتوی آب نسبی، میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای با قطع آبیاری به تدریج کاهش یافت و پس از 8 روز به کمترین مقدار خود رسید که این صفات در رقم آذر 2 به طور معنی داری بالاتر از رقم الوند بود. پس از آبیاری مجدد محتوی آب نسبی، میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای افزایش یافتند ولی حتی پس از 2 روز نیز ترمیم آنها به صورت کامل نبود و تفاوت معنی داری با شاهد داشت. فعالیت آنزیم کاتالاز بر اثر تنش خشکی کاهش یافت ولی فعالیت دو آنزیم پراکسیداز و آسکوریات پراکسیداز بر اثر تنش خشکی افزایش نشان داد. فعالیت هر سه آنزیم در شرایط تنش خشکی در رقم آذر 2 از رقم الوند بالاتر بود که احتمالاً بالاتر بودن فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانت در رقم آذر2 موجب کاهش خسارت به کلروپلاست و دیگر اجزاء سلول شده و در نتیجه این رقم توانسته در شرایط تنش فتوسنتز بالاتری داشته و سریعتر نیز خود را پس آبیاری مجدد ترمیم کند.

تنش خشکی، گندم، آنزیم های آنتی اکسیدانت، فتوسنتز، محتوی آب نسبی