محمود کاظمی - استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه زنجان- دکترای علوم تربیتی

تولید و اشاعه دانش و نقد آن ، کارکردی است که عمدتاً از مؤسسات آموزش عالی انتظار می رود. مسایل و مشکلات آموزش عالی در دهه های میانی قرن گذشته، عمدت اً درونی بوده و براساس همین بینش، کمتر به « چالش هایی » که مرتبط با عوامل بیرونی سازمان ها است، پرداخته شده و اغلب در حیطه آموزش عالی به « مسایل » پرداخته می شد. فضای فیزیکی ، آزمون ورودی، امکانات رفاهی برای دانشجویان و غیره عمدتاً مسائلی درون سازمانی هستند. با پیشرفت تکنولوژی اطلاعات- ارتباطات، دانشگاه ها در تعامل بیشتری با محیط پیرامون خود قرار گرفته اند و برهمین اساس ضرورت دارد با رویکردی « چالش محور » به آموزش عالی نگریسته شود . نحوه و چگونگی اشتغال دانش آموختگان، روند تغییرات جمعیتی، نظام های حکومتی و بینش های سیاسی، پدیده فرار مغزها و … از جمله چالش هایی هستند که نظام های آموزش عالی در دوران معاصر با آنها در کشاکش می باشند. در مواجهه با قرن جدید نظام های آموزشی خصوصاً آموزش عالی و مدیران آن نیازمند نگرشی هستند که به همه ابعاد توجه نموده و به جای ساده سازی و تقلیل گرایی امور، به درک و فهم مسایل جهت تبیین، پیش بینی و حتی کنترل پدیده های آموزش عالی بپردازند . در دنیای کنونی، برداشت سطحی و سنتی از پدیده آموزش عالی معاصر، به اتخاذ راهکارهای غیر منطقی و کوته نگرانه منجر خواهد شد: دستیابی به دیدگاهی جامع ، عمیق ، منعطف، پویا و سیستمی، نیازمند اداره علمی نظام آموزش عالی است. با التفات به نکات فوق، هدف اساسی این مقاله بررسی و مطالعه ی چالش های اساسی فراروی نظام آموزش عالی ایران می باشد.

چالش ها، آموزش عالی، ایران