ثریا مقصودی - کارشناسی ارشد علوم و معارف نهج البلاغه. دانش اموخته دانشگاه قران و حدیث قم.
محمد رنجبرحسینی - عضو هیات علمی دانشگاه قرآن و حدیث قم

ندامت یکی از حالات روحی انسان است که در اثر گناه و خطا ایجاد می شود. بنابر مطالعات کتابخانه ای عوامل شناختی و معرفتی می توانند زمینه پیدایش ندامت شوند. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که عوامل شناختی زمینه سازندامت از منظر روایات علوی چیست . در این پژوهش استعمالات واژه ندم در نهج البلاغه استخراج شد و از این میان، مواردی که عوامل شناختی ندامت را بیان می کردند استخراج و تحلیل شدند و از آیات و روایات بقیه معصومین در تحلیل موارد استخراج ۱شده استفاده شد وبا روش توصیفی تحلیلی عوامل شناختی که ندامت را موجب می شود شناسایی و گونه بندی شد. جهل ، علم بی عمل ، زودباوری ، تکذیب پیامبران، بهره نبردن از افراد آگاه و... از عوامل ندامت هستند. به نظر می رسد بر اساس تاکیداتفراوان امیرمومنان مانع شناختی اساسی در پیدایش ندامت جهل است . این موضوع از دو جنبه اهمیت دارد. اول اینکه وقتی انسان دچار لغزش شد اگر راهی برای ندامت و بازگشت نداشته باشد، ناامید شده و بیشتر طغیان می کند و راه حل مکاتب دیگرکه فراموشی و رفاه مادی است پاسخگوی این نیاز نیست . دوم اینکه هرچند ندامت دنیوی ممکن است قابل جبران باشد، اماندامت اخروی غیرقابل جبران است و انسان باید از عوامل ایجاد ندامت بپرهیزد.

عوامل ندامت ، جهل ، غفلت