میترا رحمتی - استادیار، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
عبدالرضا کاوند - مربی، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
غلامرضا گلکار - کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

با توجه به ضرورت سازگاری درختان میوه مناطق معتدله با آثار ناشی از وقوع پدیده تغییر اقلیم، معرفی ارقام جدید محصولات باغی به­ویژه ارقام پر محصول و بازارپسند بادام که دارای نیاز سرمایی/گرمایی و زمان گلدهی متنوع باشند و بتوانند در مناطق مختلف سازگار شوند، ضروری است. از این رو، درختان سه رقم بادام، که اخیرا ثبت شده اند، شامل: آریا، بردیا و ضیغمی و دو رقم تجاری به عنوان شاهد (فرادوئل و فرانیس)، پیوند شده روی پایه بذری بادام تلخ، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با پنج تکرار در سال های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰در باغی در شهرستان نی­ریز در استان فارس از لحاظ نیازهای اقلیمی، عملکرد و کیفیت محصول، و روابط بین خصوصیات مورفولوژیکی و پومولوژیکی درخت، برگ، گل و میوه ارزیابی شدند. نتایج حاکی از برتری رقم آریا از لحاظ قدرت رشد (۳۲۵ سانتیمترمربع سطح مقطع عرضی تنه)، عملکرد (به ترتیب برابر با ۱۰۰/۲۶گرم میوه خشک و ۲۵/۳۶ گرم مغز بر سانتیمترمربع سطح مقطع عرضی درخت) نسبت به سایر ارقام بود. درصد دوقلویی و عملکرد مغز ارقام ضیغمی و بردیا در حدود استاندارد مغز بادام نبودند. آریا و بردیا کمترین (۲۹۶ واحد) و فرادوئل بیشترین (۵۱۵ واحد) نیاز سرمایی را داشتند. نیاز گرمایی ارقام جدید ثبت شده (۹۴۹۰ واحد) نیز کمتر از ارقام شاهد (۱۱۱۸۶ واحد) بود. گلدهی آریا و بردیا حدود دو هفته زودتر از ارقام شاهد بود و رقم ضیغمی حد وسط این دو گروه قرار داشت. بر اساس نتایج این پژوهش بادام رقم آریا می­تواند به­عنوان رقم تجاری برای کشت در مناطق دارای شرایط محیطی مشابه منطقه نی­ریز در استان فارس و عاری از خطر سرمای بهاره مدنظر قرار گیرد.

بادام, تمایز, عملکرد میوه خشک, درصد مغز, بازدهی تولید