پریسا علیزاده - استادیار، گروه تامین مالی و اقتصاد علم، فناوری و نوآوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
سحر کوثری - استادیار، گروه مطالعات آینده علم و فناوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

مطالعات پیشین و مراجعه به آرا و نظرات صاحبنظران و سرآمدان علمی کشور، ضرورت تدوین یک نقشه جامع و دقیق برای تحقق هدف مرجعیت علمی و فناوری به منظور نیل به اقتدار علمی و امنیتی، توسعه اقتصادی اجتماعی و بالندگی تمدن نوین ایرانی اسلامی را تایید میکند. در پژوهش حاضر با الهام از روششناسی تدوین نقشه راهبرد، مبتنی بر چارچوب انتگرال آیندهها و بر اساس یافته های حاصل از تحلیل مضمون ۶۴ مورد از مستندات مرتبط، چهار گزینه راهبردی (شامل فرایندها و زیرساختهای لازم برای هر گزینه  برای دستیابی به مرجعیت علمی و فناوری ایران ترسیم و با اخذ نظر خبرگان در قالب مصاحبه متمرکز گروهی اصلاح و تدقیق شد. این گزینهها عبارتند از (۱) تقویت مراکز مطالعات بنیادین و تمدن ساز با حمایت ویژه از مراکز تعالی و قطب های علمی و تسهیل حضور پژوهشگران برجسته در مجامع علمی با تمرکز بر علوم پایه و علوم انسانی، (۲) توزیع منابع با رویکرد آمایشی به منظور تربیت حداکثری پژوهشگران، (۳) نقش آفرینی بین المللی از طریق توسعه مراکز ماموریت گرا به منظور اقتدار سیاسی و بازدارندگی و امنیت عمومی، (۴) و گام برداشتن در مسیر دانش بنیانی اقتصاد و رفع مسائل و چالشهای ملی از طریق شبکه سازی شرکت های بزرگ و کوچک و نقشآفرینی در زنجیره ارزش جهانی. این گزینه های راهبردی در هر افق زمانی و متناسب با حوزهها یا رشتههای مختلف علمی و با توجه به ظرفیتهای کشور در آنها میتوانند مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرند. به عبارت دیگر، از انتخاب و تجویز یک گزینه راهبردی واحد برای دستیابی به مرجعیت علمی و فناوری پرهیز شده و متناسب با معیارهای پیشگفته، وزن هریک از گزینه های چهارگانه در سیاستهای کلان کشور و سهم آنها از مصرف منابع موجود تغییر خواهد کرد.

مرجعیت علمی و فناوری, گزینه راهبردی, تحلیل مضمون, چارچوب انتگرال, ایران