عالیه سادات رفعت حقیقی - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه هرمزگان.

شناسایی ترکیب های موجود در گیاهان، خصوصا گونه های بومی کشور دارای اهمیت خاصی است . از جمله گیاهان دارویی بسیار با ارزش Salvia mirzayanii است که در مناطق جنوبی کشور ما پراکنش دارد. در این تحقیق اثر شرایط اکولوژیکی مختلف بر میزان اسانس و شناسایی ترکیبات موجود در گیاه مذکور مورد بررسی قرار گرفت . به این منظور آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در ۳ تکرار به مورد اجرا گذاشته شد. گیاهان مورد بررسی به همراه خاک محل رویش از زیستگاه طبیعی خود از ۴ طبقه ارتفاعی مختلف برداشت شدند. اسانس گیری به روش تقطیر با آب توسط کلونجر انجام شد و میزان و اجزاء تشکیل دهنده اسانس توسط دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیف نگار جرمی ((GC/MS مورد بررسی قرار گرفت . در اسانس گیاه دارویی مورتلخ ، ترکیبات عمده تشکیل دهنده اسانس به ترتیب میزان اجزاء عبارت از: لینالیل استات (۶۴%/۱۸)، ۵-نئو سدرانول (۴۳%/۱۷)، آلفا-ترپنیل استات (۸۱%/۱۰)، ۷-اپی -آلفا-سلینن (۱۸%/۹)، بی سیکلوژرماکرن(۳۳%/۵)، لینالول (۷۷%/۴)، ۱و۸ سینئول (۵۳ %/ ۴)، آلفا-کادینول (۳۶%/۴ ) و آلفا- گواین (۳۸%/۲) بودند. نتایج حاصل از آنالیز اسانس نشان داد در اسانس گیاه مورتلخ منطقه A با ارتفاع ۱۱۱۵ متر، منطقه B با ارتفاع ۱۳۱۵ متر، منطقه C با ارتفاع ۲۱۰۰ متر و منطقه D با ارتفاع ۹۸۷ متر از سطح دریا، به ترتیب ۴۳ ترکیب با ۲۶/۹۵ % از حجم اسانس ، ۴۶ ترکیب با ۹۴/۹۴% از حجم اسانس ، ۴۴ ترکیب با ۸۷/۹۳% از حجم اسانس و ۴۵ ترکیب با ۹۵/۹۴% از حجم اسانس راتشکیل دادند. تفاوتهای کمی و کیفی در ترکیبات اسانس این ۴ منطقه می تواند ناشی از تفاوت ویژگی های اکولوژیک مناطق مانند رطوبت و ارتفاع از سطح دریا و یا سایر عوامل خاکی و جغرافیایی باشد.

ترکیبات اسانس ، شرایط اکولوژیکی ، مور تلخ