وحید کریمیان - استادیار، گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه یاسوج.
محسن فرزین - استادیار، گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه یاسوج.
علیرضا صالحی - استادیار، گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه یاسوج.

وابستگی به درآمدهای تک محصولی از جمله فرآوردههای نفتی و تاثیرپذیری این درآمدها از مسایل سیاسی و اقتصادی باعث آسیب پذیری اقتصاد می شود. از راه های مقابله با این موانع ، توسعه تولیداتی است که ضمن بهبود وضع اقتصاد داخلی و رفع نیاز سبب افزایش صادرات غیر نفتی شود. در این راستا توجه به کالاهایی که پتانسیل آن در کشور وجود دارد، حائز اهمیت است . در سالهای اخیر رویکرد استفاده از گیاهان دارویی و داروهای گیاهی در همه نقاط دنیا فزونی یافته است . از جمله دلایل افزایش این نگرش علاقه بشر به استفاده از مواد طبیعی به جای مواد شیمیایی مصنوعی و عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای شیمیایی است . با توجه به پتانسیل های طبیعی (اقلیم متنوع، اراضی حاصلخیز، عرصه های طبیعی مستعد و غیره) و انسانی موجود در کشور از یکسو و دانش بومی غنی از سوی دیگر، رونق صنعت گیاهان دارویی از فرصت های مناسب جهت رهایی از اقتصاد متزلزل تک محصولی می -باشد. هدف از مطالعه حاضر معرفی عوامل تاثیرگذار بر زنجیره ارزش گیاهان دارویی جهت رسیدن به صنعتی پایدار است . این بررسی از نوع مروری -تحلیلی می باشد. بررسی ها نشان دهنده این موضوع است که ، ارزشهای نهفته در گیاهان دارویی و صنعتی از لحاظ اقتصادی ، اجتماعی ، صنعتی ، درمانی ، بهداشتی و صادراتی از اهمیت بالایی برخوردار است . خصوصا اینکه بخاطر ایجاد اشتغال و درآمد افراد محلی و درآمدهای ارزی مورد توجه بسیار است . در این راستا جایگاه کشور ایران علیرغم تاریخچه بسیار غنی علمی و فرهنگی و پتانسیل منابع طبیعی سرشار و متنوع از نظر اقلیم و پوشش گیاهی متاسفانه در اختصاص سهم مناسب از تجارت جهانی مطلوب نیست . از آنجایی که تولید گیاهان دارویی نسبت به دیگر محصولات دارای هزینه کمتری بوده و زود بازده تر نیز می باشد لذا سرمایه گذاری روی گیاهان دارویی می تواند برای کشور سودآوری زیادی داشته باشد. در این زمینه جهت رسیدن به حداکثر محصول با کیفیت ، بازار مناسب ، اشتغال و اقتصاد مناسب نیاز است که در راستای توسعه پایدار با درنظر گرفتن تمام زوایای تاثیر گذار بر این صنعت مهم گام برداشته شود. جهت مدیریت جامع و پایدار صنعت گیاهان دارویی مباحث مختلف اعم از، ترویج ، توسعه ، کشت و تولید گیاهان دارویی اولویت دار متناسب با نیاز جامعه ، رعایت اصول فنی در زمینه کاشت ، داشت ، برداشت ، خشک کردن، فرآوری ، بسته بندی ، برندسازی و بطور کلی تمام عوامل تاثیرگذار بر زنجیره ارزش گیاهان دارویی که به بهبود و اتصال شبکه تولید و عرضه و توسعه پایدار آن کمک می کند توجه شود. جهت نیل به اهداف فوق شناسایی نقاط قوت، ضعف ، فرصت ها و تهدیدها صنعت گیاهان دارویی به صورت منطقه ای با درنظر گرفتن مسایل اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و اکولوژیکی از ضروریات است .

توسعه پایدار، گیاهان دارویی ، زنجیره ارزش