ابراهیم آبیار - ۱. دانشجوی دکتری ،گروه مدیریت آموزشی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
کلثوم نامی - استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
نادرقلی قورچیان - استاد گروه علوم تربیتی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی باقری - دانشیار گروه مدیریت آموزشی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

هدف: هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی برای توانمندسازی پژوهشی دانش آموزان متوسطه استان هرمزگان است. این پژوهش در گروه پژوهش آمیخته از نوع طرح اکتشافی متوالی طبقه بندی می شود. روش­شناسی: روش پژوهش در بخش کیفی، تحلیل محتوا است. مشارکت کنندگان بالقوه در بخش کیفی، در برگیرنده صاحب نظران دارای تالیفات و سوابق پژوهشی مرتبط با حوزه توانمندسازی پژوهشی بود. روش پژوهش در بخش کمی روش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری در بخش کمی، شامل تمامی دانش آموزان دوره متوسطه استان هرمزگان در سال تحصیلی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ که تعداد آنها برابر با ۱۲۶۲۷۴ نفر بوده است. برای تعیین مشارکت کنندگان، در بخش کیفی از روش نمونه گیری هدفمند مبتنی بر معیار استفاده شد که پس از ۲۰ مصاحبه، داده­ها به اشباع نظری رسید. برای تعیین حجم نمونه در بخش کمی با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای  بر اساس جدول مورگان از بین دانش آموزان متوسطه اول ۲۶۵ و دانش­آموزان متوسطه دوم ۱۱۹ نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ها در بخش کیفی مصاحبه های نیمه­ساختاریافته بود. اعتبار داده ها با استفاده از تکنیک های اعتبارپذیری و انتقال پذیری از طریق خودبازبینی پژوهش گران و هم سوسازی داده ها و اعتمادپذیری  با هدایت دقیق جریان جمع آوری اطلاعات و هم سوسازی پژوهش گران تعیین شد. همچنین برای اطمینان بیشتر از روش توافق بین دو کدگذار و ضریب کاپا استفاده شده است. در بخش کمی، ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه محقق ساخته ای  ۳۳ گویه­های بسته پاسخ بود. برای سنجش روایی این پرسشنامه با استفاده از روش تحلیل گویه، ضریب همبستگی بین گویه ها با نمره کل پرسشنامه مربوطه محاسبه شد. یافته­ها: در این پژوهش ۵ مضمون اصلی شناسایی شد :که عبارتند از روحیه پژوهش گری، عوامل بازدارنده، راه کارهای ارتقاءبخش، تسهیل گران توانمندسازی پژوهش و عوامل موثر توانمندسازی پژوهشی. نتیجه­گیری و پیشنهادات: وجود امکانات و فرصتهای آموزشی و پژوهشی می تواند شرایط لازم را برای افزایش توانمندسازی پژوهشی تسهیل کند. به این ترتیب که وجود ظرفیتها و امکانات مناسب آموزشی و پژوهشی به واسطه امکان تفکر خلاق و انگیزه، توانمند سازی پژوهشی را ارتقا می دهد. نوآوری و اصالت: شناسایی عوامل بازدارنده، راه های ارتقا بخش، عوامل موثر و  عوامل تسهیل­گر و ارایه مدلی برای توانمندسازی پژوهشی

مدل, توانمندسازی پژوهشی, دانش آموزان, مدارس متوسطه