سمانه سلیمی - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران، اهواز ایران،
عبدالله پارسا - علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
یدا.. مهرعلی زاده - دانشگاه چمران
سکینه شاهی - دانشگاه شهید چمران اهواز

نقشه مفهومی به عنوان زیرساخت تدوین برنامهریزی آموزشی استراتژیک در دانشگاههای جهان مورد توجه قرار گرفته؛ اما در دانشگاههای ایران از مبانی نظری مرتبط با آن غفلت شده است. پژوهش حاضر با هدف طراحی نقشه مفهومی برای توسعه دانشگاه تلاش کرده است با بهرهگیری از روش پژوهش آمیخته متوالی ناهمزمان اکتشافی (کیفی – کمی)، برخی از مولفههای مهم و تاثیرگذار را مورد بررسی قرار داده و الگویی برای نقشه مفهومی ارائه دهد. با بررسی اسناد بالادستی مرتبط با برنامههای توسعه دانشگاههای بخش دولتی، مصاحبه با ۵۴ عضو و توزیع پرسشنامه بین ۲۰۵ نفر از مجموع ۶۰۰ عضو هیات علمی از ۵۳ گروه آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز، اطلاعات و دادههای کیفی و کمی جمعآوری، تحلیل و تبیین گردید. شیوه جمعآوری و تجزیه و تحلیل دادهها در بخش اسناد بالا دستی به صورت تحلیل محتوا و در بخش کیفی با استفاده از روش کدگذاری اشتروس و کوربین، شامل سه مرحله (باز، محوری و انتخابی) انجام شد. در بخش کمی نیز پس از گردآوری دادهها با پرسشنامه محققساخته با ۹ خرده مقیاس و ۱۲۷ گویه که بر اساس اسناد بالادستی و نتایج مصاحبه اولیه، ساخته و روایی صوری و محتوایی و پایایی آن به تایید رسیده بود، با روش آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) تحلیل دادهها انجام شد. طبق نتایج، مولفههای اصلی نقشه مفهومی، عبارتند از: جو سازمانی حاکم بر دانشگاه، کارکردهای دانشگاه، مقبولیت و مشروعیت، و توسعه رشتهها و گروههای آموزشی، که شناسایی شدند و بر اساس اهمیت در قالب مدلی از نقشه مفهومی برای دانشگاه ارائه شدند.

نقشه مفهومی, توسعه, مشروعیت دانشگاه, جو, کارکرد